Nee, een vaccin tegen het hiv-virus bestaat nog altijd niet. En toch is een hiv-diagnose niet langer een doodvonnis, met dank aan het Leuvense Rega-instituut. Daar werd, onder leiding van professor Erik De Clercq, het medicijn Tenofovir ontwikkeld. Van dodelijke ziekte tot leven mét het virus: een tijdlijn.
Kennis kent geen einde: 600 jaar Wonderzoek
KU Leuven viert 600 jaar en Knack feest mee: een heel jaar lang vind je regelmatig op knack.be een artikel over een thema waarrond onderzoekers van KU Leuven sterk wetenschappelijk werk leverden.
- Begin jaren 80. De wereld raakt in de ban van een nieuwe en dodelijke ziekte: aids, voluit acquired immune deficiency syndrome. Patiënten hebben een sterk verzwakt afweersysteem en krijgen te kampen met een opeenstapeling van infecties en zeldzame vormen van kanker, waaraan ze gemiddeld een jaar na de diagnose bezwijken. Een afdoende remedie is er niet.
- 1987. Het duurt enkele jaren voor duidelijk wordt dat aids veroorzaakt wordt door een virus, dat het ‘humaan immunodeficiëntievirus’ wordt genoemd, kortweg hiv. Het wordt overgedragen via seksueel contact, bloedtransfusie of besmette naalden, en van moeder op kind. De hoop dat die ontdekking uiteindelijk tot een vaccin zou leiden, is vandaag nog altijd niet ingelost: hiv blijkt namelijk een zeer snel muterend virus te zijn.
- Datzelfde jaar schudt prinses Diana de hand van een aidspatiënt. Het wordt wereldnieuws. Het taboe en de onwetendheid zijn groot. Wie seropositief is – besmet maar nog niet ziek – komt vaak in een sociaal isolement terecht. Dat homoseksuelen de grootste groep slachtoffers uitmaken, draagt nog bij tot het stigma van de ziekte.
- 1990. Aids evolueert tot een wereldwijde epidemie. Een tekenend cijfer: in 1995 is het in Amsterdam de belangrijkste doodsoorzaak bij mannen tussen 30 en 45; één op de drie injecterende druggebruikers is besmet.
- Halverwege de jaren 90. Een geneesmiddel vinden ligt niet voor de hand. Het virus past zich vlot aan de wisselende omstandigheden in het lichaam aan. Het snel resistent voor medicatie, soms al na een paar dagen. De combinatietherapie doet zijn intrede, met de zogenaamde ‘aidscocktails’. Die werken enkel bij patiënten die nog niet resistent zijn voor één van de medicijnen in de cocktail. De therapie is erg duur en complex, patiënten moeten tot dertig pillen per dag innemen, op verschillende tijdstippen. De bijwerkingen zijn fors. Ondertussen wordt in het Leuvense Rega-instituut onderzoek gedaan naar de mogelijkheden van Tenofovir als aidsremmer.
- Eind 2001 en begin 2002 wordt Tenofovir goedgekeurd als hiv-remmer in de VS en de EU. Voor patiënten verandert het alles. Tenofovir blijkt niet alleen veel krachtiger te zijn dan de aidsremmers die op dat moment voorhanden zijn, het heeft ook veel minder zware bijwerkingen en bovendien treedt er weinig of geen resistentie op.
- 2025. Tenofovir is vandaag nog steeds één van de best werkende en meest gebruikte hiv-remmers. Meer dan 75 procent van alle hiv-patiënten wordt met Tenofovir behandeld. In meer dan honderd ontwikkelingslanden wordt het medicijn nagenoeg tegen de kostprijs ter beschikking gesteld. 90 procent van de mensen die met Tenofovir behandeld worden, leven in de derde wereld.
Meer lezen?
https://stories.kuleuven.be/nl/verhalen/hiv-niet-langer-een-doodvonnis