Het Massachusetts Institute of Technology van de 16de eeuw? Dat lag in Leuven en heette Collegium Trilingue of Drietalencollege, zegt classicus Raf Van Rooy. Met Erasmus van Rotterdam (ca. 1466–1536) als stuwende kracht droeg het college bij tot wetenschappelijke vernieuwing. Hoe dan?
Kennis kent geen einde: 600 jaar Wonderzoek
KU Leuven viert 600 jaar en Knack feest mee: een heel jaar lang vind je regelmatig op knack.be een artikel over een thema waarrond onderzoekers van KU Leuven sterk wetenschappelijk werk leverden.
Een instituut waar je de ‘heilige’ talen Latijn, Grieks en Hebreeuws kon studeren: Erasmus zag het niet alleen als een weg naar literaire en religieuze herbronning, maar ook als een manier om de samenleving te injecteren met kritische geesten die geproefd hadden van de bonae litterae, de schone letteren.
College zonder examens
Het Collegium Trilingue lokte studenten uit heel Europa naar Leuven. Op de banken van het college – dat aan de Vismarkt lag – moet een bovengemiddeld gemotiveerd publiek gezeten hebben: ‘Omdat het een extracurriculair college was, waren er geen examens’, zegt Van Rooy. ‘Je kwam naar de lessen voor je eigen ontwikkeling, en dus zat er een diverse mix van leeftijden en verschillende niveaus van voorkennis. Dat moet een interessante dynamiek gegeven hebben.’ Het hoogstaande onderwijs aan het Trilingue bracht uitmuntende latinisten, graecisten en hebraïsten voort, die gewild waren bij andere Europese universiteiten en daar leerstoelen kregen aangeboden.
Modelleerlingen
Het Drietalencollege had tijdens zijn bloeiperiode in de 16de eeuw ook op wetenschappelijk vlak een grote impact. De ‘Leuvense methode’, gestoeld op kritische twijfel en de overtuiging dat je het object van je onderzoek met eigen ogen moet zien, leidde tot nieuwe inzichten in verschillende domeinen en inspireerde tal van pioniers.Voorbeeld bij uitstek is Andreas Vesalius. ‘Of hij echt fysiek op de banken van het Drietalencollege heeft gezeten, kunnen we niet met zekerheid zeggen, maar hij vertoefde overduidelijk wel in die kringen en liet zijn eerste publicatie drukken bij professor Grieks Rutgerus Rescius. Vesalius paste de humanistische methode toe op de anatomie: naar de bron gaan betekende in zijn geval het lichaam zelf bestuderen, door dissecties te verrichten. De studie van het Grieks hielp hem om de geschriften van Galenus zorgvuldig te lezen en te interpreteren, zodat hij ze naast zijn eigen vaststellingen kon leggen en de Oudgriekse arts kon tegenspreken waar nodig.’
Andere bekende namen die met de Leuvense methode een stempel drukten op hun vakgebied zijn geografen Gemma Frisius en Gerardus Mercator. ‘Ook zij zijn te situeren in het milieu van het Drietalencollege. Uit een brief van Mercator weten we bijvoorbeeld dat professor Grieks Hadrianus Amerotius hem aanmoedigde om een nieuwe globe te maken.’ De wortels van de moderne botanica zijn eveneens deels in Leuven en in het Trilingue te situeren: Rembert Dodoens en Carolus Clusius – die in Leuven Grieks studeerde om de antieke botanist Dioscorides te kunnen lezen – pasten de empirische aanpak toe op de plantkunde.
Boost voor de wetenschap
Vanwege die rol als motor van wetenschappelijke vernieuwing omschrijft Raf Van Rooy het Drietalencollege wel eens als het MIT van de 16de eeuw. ‘Het MIT is het instituut waar Noam Chomsky de taalkunde in een nieuwe richting duwde en dat voor talrijke wetenschappelijke doorbraken zorgde in verscheidene disciplines. Ik zou hetzelfde durven te beweren over het Drietalencollege, dat een boost gaf aan allerhande wetenschappen.’
Meer lezen?
stories.kuleuven.be/nl/verhalen/een-drietalig-paard-van-troje