Is ALS te genezen? Wetenschappers optimistisch over de toekomst van behandelingen

Volgens professor Ludo Van Den Bosch is het een kwestie van tijd vooraleer we ALS de wereld uit krijgen. © KU Leuven – Rob Stevens

Wereldwijd lijden zo’n 400.000 patiënten aan ALS, de neurodegeneratieve ziekte waarbij zenuwcellen afsterven. Vinden onderzoekers straks een manier om ALS te genezen? Een stand van zaken in 5 vragen. ‘Ik zie geen reden om níét positief te zijn voor de toekomst.’

Kennis kent geen einde: 600 jaar Wonderzoek
KU Leuven viert 600 jaar en Knack feest mee: een heel jaar lang vind je regelmatig op knack.be een artikel over een thema waarrond onderzoekers van KU Leuven sterk wetenschappelijk werk leverden.

1. Waar staat de afkorting ALS voor?

ALS staat voor Amyotrofische Laterale Sclerose, en is ook wel bekend als ‘Motor Neuron Disease’. Het is een ongeneeslijke ziekte waarbij de motorneuronen, de zenuwcellen die de spieren aansturen, afsterven. Uiteindelijk raken patiënten verlamd en kunnen ze niet meer spreken of ademen. Wereldwijd treft ze ongeveer 400.000 mensen. In het Laboratorium voor Neurobiologie van professoren Ludo Van Den Bosch en Philip Van Damme wordt al bijna dertig jaar gezocht naar de biologische mechanismen achter de neurodegeneratieve aandoening, om zo ooit een geneesmiddel of therapie te kunnen vinden.

In het labo voor Neurobiologie wordt onderzoek gedaan. © KU Leuven – Rob Stevens

2. Hoe krijgt een patiënt ALS?

In 10 procent van de gevallen is de ziekte genetisch bepaald, maar bij de overgrote meerderheid van de patiënten blijft de oorzaak onbekend. Deze ‘sporadische’ vorm van ALS stelt wetenschappers voor een complex probleem. In eerste instantie is er vooral research gedaan naar de genetische varianten. Dat onderzoek heeft de voorbije decennia enorme sprongen gemaakt.

3. Wat weten we al over de rol van genen?

Vandaag kennen we de vier belangrijkste genetische oorzaken die leiden tot de erfelijke variant van ALS. De mutaties die het eerst ontdekt zijn, zijn die in het zogeheten SOD1-gen. Door zo’n mutatie gaan de motorneuronen in de hersenen degenereren.

4. Welke mogelijke behandelingen worden onderzocht?

De voorbije jaren wisten onderzoekers een manier te vinden om de expressie van het SOD1-gen te onderdrukken, dat maakt een behandeling mogelijk die de ziekte niet enkel afremt maar die in bepaalde gevallen het ziekteproces zelfs gedeeltelijk omkeert. Inzichten in de genetische ALS-varianten kunnen hopelijk ook leiden tot een beter begrip van de sporadische gevallen.

5. Is genezing straks mogelijk?

Volgens professor Ludo Van Den Bosch is het een kwestie van tijd vooraleer we ALS de wereld uit krijgen. ‘Als je ziet wat we de voorbije 25 jaar hebben ontdekt en welke technologische vernieuwingen het onderzoek vandaag in nieuwe richtingen sturen… Wat zullen we de komende 25 jaar dan niet kunnen realiseren? Ik wil niet naïef zijn, maar als we blijven investeren zoals nu zie ik geen reden om níét positief te zijn over de toekomst.’