Feestelijke outfits, gegooi met mortelbordhoedjes én een resem prijzen. Middelbare scholen pakken tijdens de proclamatie graag met hun primussen uit. ‘Terwijl leerlingen die een heel hobbelig parcours hebben afgelegd minstens evenveel recht hebben op applaus’, schrijft Knack-redactrice Ann Peuteman in haar column De Zoetzure Dinsdag.
Toen ik eind vorige week aan de Gentse Capitole passeerde, stond daar een lang rij opgedirkte jongeren aan te schuiven. De jongens allemaal in pak, de meisjes in elegante cocktailjurken. Velen werden vergezeld door ouders die ook al op hun paasbest waren. Iedereen leek te stralen, al kan dat ook de hittestress geweest zijn. Een kleine online zoektocht leerde me later dat het om de plechtige proclamatie van de hotelschool ging.
Wat een verschil met toen ik destijds zelf van de middelbare school afstudeerde. Ik herinner me een paar saaie toespraken in de polyvalente zaal, een rist bedankingen en ten slotte de overhandiging van de diploma’s. Erg feestelijk was dat allemaal niet en we droegen ook gewoon ons blauwe uniform. Al was de euforie zeker niet kleiner dan bij die uitgedoste jongeren aan de Capitole.
Dat het secundair onderwijs tegenwoordig met zo veel poeha wordt afgesloten, komt – net als fenomenen als Halloween en Black Friday – uit de Verenigde Staten overgewaaid. Hoewel lang niet alle Vlaamse scholen daar even ver in gaan, zie je ook bij ons steeds meer grootse ceremonies, chique feesten, gehuurde galakledij en gegooi met baretten.
‘Ook wie een hobbelig parcours heeft afgelegd, heeft aan de eindstreep recht op applaus.’
Tijdens zo’n diploma-uitreiking worden er ook altijd prijzen – doorgaans een passend boek – uitgereikt aan leerlingen die voor het een of andere vak bijzonder goed hebben gepresteerd. Zelfs de meest cynische puber blijft daar niet onbewogen onder. Zelf zat ik een paar jaar geleden gênant trots te glunderen toen mijn zoon tijdens zijn proclamatie twee van die prijzen kreeg. Maar ik herinner me ook dat er een onderscheiding was voor een jongen die pas een paar jaar eerder met zijn familie uit Afghanistan naar België was gekomen en toch ongelooflijk goed had gescoord.
Daar zouden scholen bij die ceremonies veel meer oog voor moeten hebben. Waarom geen speciale prijs voor het meisje dat wiskunde-wetenschappen met de zorg voor haar chronisch zieke moeder heeft gecombineerd? Of voor de jongen die ’s ochtends voor schooltijd kranten rondbracht omdat zijn ouders de eindjes amper aan elkaar konden knopen?
Zo’n onderscheiding lijkt me ook gepast voor de leerlinge die thuis geen wifi of rustige studieplek had, voor een tiener met zware dyslexie die toch zijn diploma heeft behaald, voor het meisje dat haar angststoornis heeft weten te overwinnen en voor de jongen die jarenlang hevig gepest werd. Ook wie zo’n hobbelig parcours heeft afgelegd, heeft aan de eindstreep recht op applaus. Misschien nog wel meer dan de primus van de klas.
Opgroeien in armoede: ‘Het onderwijssysteem werkt allesbehalve emanciperend’