Zwarte Dood versnelde val Romeinse Rijk

Dezelfde bacterie die verantwoordelijk was voor de pestepidemieën in de middeleeuwen en de 19e eeuw, zou ook het Oost-Romeinse Rijk de doodsteek hebben gegeven.

Wetenschappers voerden een DNA-analyse uit op de tanden van negentien zesde-eeuwse skeletten uit een middeleeuwse begraafplaats in Beieren. Het ging om mensen die vermoedelijk allemaal aan de pest waren gestorven. In alle gevallen werden sporen van de Yersinia pestis gevonden, de bacterie die aan de basis lag van twee andere historische pestepidemieën.

Yersinia pestis werd door eerdere studies al gelinkt aan de pestepidemieën van de middeleeuwen en de 19e eeuw, maar er bestond discussie over de vraag of dat ook gold voor de Justiniaanse plaag, die in de 6e eeuw het Oost-Romeinse Rijk teisterde. Goed een kwart van de bevolking stierf toen als gevolg van de ziekte. Volgens historici zou de pest de val van het Rijk hebben versneld.

Oorsprong in Azië

De DNA-analyse bracht bovendien aan het licht dat ook deze pestpandemie – net als de twee latere – ontstaan is in Azië. “Dat gaat in tegen historische gegevens die stellen dat de Justiniaanse pest voor het eerst opdook in Afrika en zich daarna verspreidde naar het Middellandse Zeegebied en Europa”, zegt onderzoekster Barbara Bramanti van de Johannes Gutenberg Universiteit in Mainz op de wetenschappelijke nieuwssite LiveScience.

De onderzoekers hopen nu de volledige genoomstructuur van de Justiniaanse pest te reconstrueren om meer te weten te komen over de ziekte. Vandaag is de pest in het grootste deel van de wereld uitgeroeid. De Wereldgezondheidsorganisatie rapporteert jaarlijks nog enkele duizenden gevallen, maar die kunnen worden behandeld met antibiotica. (JDW)