Wetenschappers ontdekken waarom covid-19 mensen met overgewicht zwaarder treft

© reuters
Trui Engels
Trui Engels Journalist Knack

Mensen met overgewicht kunnen op het eerste gezicht meer problemen ondervinden met covid-19. Onderzoek heeft tot een eerste mogelijke verklaring geleid.

Nederlandse IC-artsen slaan alarm over het grote aantal mensen met zwaarlijvigheid dat op intensieve zorgen belandt. Het was de Groningse intensivist Peter van der Voort, tevens hoogleraar aan de Rijksuniversiteit Groningen (RUG), die de kat de bel aanbond omdat in het Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG) negen van de tien coronapatiënten op de intensive care zwaarlijvig zijn. Volgen hem kan dat geen toeval meer zijn.

Ook een rapport uit het Verenigd Koninkrijk stelt een duidelijke link vast tussen overgewicht en covid-19. Bijna twee derde van de patiënten op intensieve zorgen lijdt aan adipositas. Bijna een derde van de kritische patiënten is obees. En in Italië en China is deze trend eveneens geobserveerd.

Als we kijken naar pandemieën uit het verleden, zien we eenzelfde fenomeen. Uit een Amerikaanse studie van de grieppandemie van 2009 bleek dat mensen met obesitas twee keer meer kans hadden om gehospitaliseerd te worden. Het risico op sterfte steeg ook aanzienlijk voor mensen met zware obesitas. Een studie uit 2013 rond het Middle East Respiratory Syndrome (MERS), een ander coronavirus, signaleerde een gelijkaardige relatie.

Eerste puzzelstukje

Het risico dat zwaarlijvige mensen ernstige covid-complicaties ontwikkelen, blijft laag. En gelukkig herstellen de meeste mensen met overgewicht, net zoals vele anderen. Toch stelt zich de vraag of er daadwerkelijk een verschil is in hoe het coronavirus zich ontwikkelt bij mensen met en zonder overgewicht.

Het kan er uiteraard mee te maken hebben dat zwaarlijvigen vaker met diabetes, hartaandoeningen en hoge bloeddruk kampen. Het is al gebleken dat dat allemaal risicofactoren zijn voor ziekenhuisopname bij covid-19. Een andere hypothese is dat meer vetweefsel een hogere druk veroorzaakt op de longen, wat het adamhalen bemoeilijkt.

Maar er blijkt meer aan de hand. Het team van Peter van der Voort lijkt een eerste indicatie te hebben ontdekt. Het SARS-CoV-2 zou zich namelijk makkelijk binden aan vet. Het coronavirus dringt de lichaamscellen binnen door zich aan de ACE2-receptoren aan de buitenkant van cellen te binden. Die ACE2-receptoren komen vooral voor op long- en darmcellen, vandaar de hoest- en diarreeklachten, maar ook op… vetcellen. Hoe meer je van die vetcellen hebt in de buurt van de longen, hoe meer en hoe hoger de kans het virus je lichaam kan binnendringen. Van der Voort benadrukt dat dit een eerste mogelijke puzzelstukje kan zijn, maar dat verder onderzoek nodig is.

Te veel vetweefsel is sowieso geen geschenk voor een goede werking van het immuunsysteem. Vooral overmatig buikvet is nefast. Het zorgt immers voor een verstoring van de hormonen en de aanmaak van ontstekingsstofjes waardoor het immuunsysteem extra wordt belast bij virale luchtwegeninfecties.

1 op 2 Belgen zwaarlijvig

Los van de coronapandemie, is de wereld ook steeds meer op weg naar een obesitasepidemie. Wereldwijd zijn er meer mensen die met obesitas en overgewicht kampen dan mensen die honger lijden. Men spreekt van overgewicht wanneer het BMI hoger is dan 25. Een BMI hoger dan 30 duidt op obesitas. Maar liefst 49,3 procent van de Belgen heeft een BMI hoger dan 25. 15,9 procent is obees.

Toch waarschuwen experts om nu niet als een gek van je vetcellen te proberen af te raken door aan crashdieet te beginnen, want op die manier vergroot je de kans dat je een tekort aan essentiële voedingsstoffen opbouwt en je weerstand gaat dalen. Overgewicht los je niet op in een paar weekjes tijd.

In de Verenigde Staten, die een van de hoogste obesitascijfers ter wereld kennen, lijkt ondertussen een nog ergere crisis in de maak. Daar is meer dan twee op drie volwassenen te dik, 42 procent is zelfs obees. Ook twee op de tien kinderen hebben obesitas en slechts 12 procent van de Amerikanen boven de 20 wordt beschouwd als metabool gezond (met een optimaal gewicht, bloedsuiker, bloeddruk). Dat wordt bevestigd door de eerste cijfers van de Amerikaanse Centers for Disease Control (CDC) over ziekenhuisopnames. Bijna 40 procent van de ziekenhuisopnames zijn mensen tussen de 20 en 54 jaar.

Partner Content