De resultaten van een onderzoek naar de heftige afweerreactie van het eigen lichaam bij covidpatiënten zijn interessant met het oog op de zoektocht naar nieuwe geneesmiddelen.
Onderzoekers van UZ Leuven, de KU Leuven en het VIB hebben de immuunreactie van ernstig zieke covid-19-patiënten in beeld gebracht. Uit analyses van het longvocht van de patiënten ontdekten ze nieuwe factoren die een rol spelen bij de reactie..
Dat patiënten die een ernstige vorm van covid-19 doorstaan, te maken krijgen met een heftige afweerreactie van het eigen lichaam, is ondertussen bekend. Om beter te begrijpen wat er precies misloopt in het afweersysteem van die patiënten, was nog extra onderzoek nodig.
Monocyten zonder slagkracht
De Leuvense studie onderzocht daarom het longvocht van 44 patiënten. ‘In het longvocht zagen we onmiddellijk dat monocyten (witte bloedcellen die in het beenmerg aangemaakt worden, red.) aan de basis liggen van een hevige ontstekingsreactie’, vertelt professor Diether Lambrechts, verbonden aan het VIB en de KU Leuven. ‘Die monocyten slagen er bovendien niet in om zich om te bouwen naar een ander type immuuncellen, macrofagen genoemd. De op hol geslagen monocyten richten zo verdere ontstekingsschade aan in de long, met onherstelbare verlittekening tot gevolg. De ombouw van monocyt naar macrofaag lukt wel bij patiënten met een milde vorm van de ziekte, waar de macrofagen helpen bij het opruimen van dode en geïnfecteerde cellen en bij het vormen van antistoffen.’
Uitgeputte T- en B-cellen
De analyses van het longvocht toonden daarnaast dat andere afweercellen, zoals de T-cellen en B-cellen, niet meer op hun gebruikelijke manier functioneren. Sommige T-cellen kunnen zich niet meer voldoende ontwikkelen bij zwaar zieke coronapatiënten, terwijl andere T- en B-cellen juist overdreven worden geactiveerd, waardoor ze uitgeput raken en niet meer werkzaam zijn. Dat is één van de redenen dat patiënten vaak moeilijk herstellen van de ziekte: T- en B-cellen zijn noodzakelijk om het virus te overwinnen.
‘We begrijpen nu beter wat er misloopt bij kritiek zieke covid-19-patiënten. De data die we verzamelden zijn bovendien uniek: op dit moment hebben wij longvocht onderzocht van de grootste groep van covid-19-patiënten met een longontsteking’, zegt professor Els Wauters, longarts in UZ Leuven. ‘We mogen toch wel stellen dat onze resultaten wereldwijd erg relevant zijn.’
Voorlopig lijken kritiek zieke patiënten enkel gebaat bij bloedverdunners, ontstekingsremmers zoals dexamethason en, in de hele vroege fase, ook remdesivir.
De resultaten van de studie werden gepubliceerd in het vooraanstaande wetenschappelijk tijdschrift Cell Research.
