Waarom weten we na tweeduizend jaar nog altijd niet hoe kietelen werkt? We moeten het kietelonderzoek ernstiger nemen, vinden onderzoekers van het kietellab van de Radboud Universiteit in Nijmegen.
Waarom kun je jezelf niet kietelen? Onze hersenen weten wanneer we onszelf aanraken – en niet door een ander geprikkeld worden – en het brein kan dan blijkbaar de reflex op het kietelen van tevoren uitschakelen, zegt neurowetenschapper Konstantina Kilteni van de Radboud Universiteit.
In haar kietellab in Nijmegen onderzoekt zij de vele mysteries over kietelen. Want wij doen daar misschien wat giechelig over, zij ziet kietelen ‘als een complexe mix van motoriek, sociale interactie, neurologie, ontwikkeling en evolutie’.
Waarom spendeert een neurowetenschapper tijd aan kietelen? Uit onderzoek van Kilteni blijkt dat het ons meer kan leren over hoe ons brein werkt. Mensen met autisme, bijvoorbeeld, ervaren aanrakingen sneller als kietelen. Als we zulke gevoeligheden onderzoeken, zo stelt Kilteni, kan dat ons iets leren over de verschillen in de hersenen van mensen met en van mensen zonder autisme.
Of waarom kietelen ouders hun baby? Het kan de band tussen ouder en kind versterken, maar hoe werkt dat dan in het brein? Heeft kietelen gevolgen voor de ontwikkeling van het zenuwstelsel? Dat onderzoek leert ons meer over breinontwikkeling bij kinderen, zegt Kilteni.
Het houdt de mens al 2000 jaar bezig, Socrates schreef erover en ook Charles Darwin dacht na over het evolutionaire voordeel. Bonobo’s en gorilla’s reageren op kietelen, weet Kilteni, en zelfs bij ratten zijn reacties waargenomen. Dus wat is het voordeel? Waar is het goed voor?
De kietelstoel
Wetenschappelijk onderzoek rond kietelen is niet eenvoudig. Want iemands voetzolen met een veer aanraken is wat anders dan iemand onder de oksels kriebelen. En hoe kun je de kriebelervaring van de ene proefpersoon exact herhalen bij een andere?
Daarvoor ontwikkelde Kilteni samen met haar collega’s van het Donders Institute een kietelstoel: deelnemers moeten hun voeten in twee openingen plaatsen en worden daarna door een soort mechanisch stokje gekieteld. Op die manier is elk experiment hetzelfde. Onderzoekers registreren wat er in de hersenen gebeurt en controleren ook alle andere fysieke reacties, zoals hartslag, zweten, ademhaling, lachen en zelfs schreeuwen. ‘Zo kunnen we kietelonderzoek serieus aanpakken. We kunnen niet alleen kietelen echt gaan begrijpen, maar ook ons brein’, besluit Kilteni.