Wanneer het verkeerslicht op rood springt, drukken we reflexmatig op de rem. Ook alle gevaarsborden zijn roodomrand. Waarom verbinden we die kleur instinctief met gevaar, en niet alleen in het verkeer?
Opvallend nieuws de voorbije week: de wegbeheerder van de autosnelwegen in Zuid-Frankrijk ASF, (Autoroutes du Sud de la France) heeft op de A7 Lyon-Marseille een vier kilometer lange rode lijn aangebracht, met als doel bestuurders trager te laten rijden.
Kennelijk roept de kleur rood van nature op tot verhoogde alertheid. Niet alleen zijn gevaarsborden in het verkeer roodomrand. Ook de verbetering van toetsen op school gebeurt al generaties lang in het rood. De kleur rood trekt de aandacht en waarschuwt. Het mag dus niet verbazen dat deze kleur wordt ingezet om bestuurders aan te sporen tot voorzichtigheid.
In de geschiedenis van onze soort had rood al vroeg een prominente rol. Uit een artikel in The Journal of Human Evolution blijkt dat prehistorische mensen rode pigmenten, zoals rode oker, gebruikten om dieren en krijgers af te beelden op de wanden van grotten. Het is de kleur van bloed, en werd geassocieerd met zowel leven als dood. Die reflex is door de evolutie heen bewaard gebleven.
Rood is trouwens de eerste kleur die we als baby na enkele maanden waarnemen. Een onderzoek van Jacob Nakashian, gepubliceerd in The Journal of General Psychology, toont aan dat rood lichamelijke reacties uitlokt, zoals een verhoogde hartslag en een snellere ademhaling.
Vechtsporters
In het begin van de 19e eeuw ontdekte de natuurkundige Thomas Young dat we kleuren waarnemen door drie verschillende receptoren in onze ogen, de zogenaamde kegeltjes. Er zijn drie soorten kegeltjes, die elk gevoelig zijn voor een ander deel van het kleurenspectrum: rood, groen en blauw. De kegeltjes die instaan voor rood zijn het gevoeligst en zorgen voor een intensere waarneming. Op die manier roept de kleur rood dus vanzelf bepaalde stemmingen op.
Vandaag onderzoekt de kleurenpsychologie hoe kleuren het menselijke gedrag beïnvloeden. In tegenstelling tot blauw en groen, die eerder rustgevend zijn, stimuleert rood de waakzaamheid. Zo kan deze kleur ons gedrag beïnvloeden, zoals vertragen op een snelweg.
Ook in de biologische wereld kan rood een ‘aandachtsverhogende’ functie hebben. Volgens een artikel in Proceedings of the Royal Society B gebruiken insectensoorten en amfibieën rood als ‘aposematische kleuring’ om andere dieren af te schrikken, denk aan (giftige) rode kikkers of lieveheersbeestjes. Een onderzoek in Ethology toont aan dat een felrode kleur bij sommige diersoorten, zo uiteenlopend als mandrilapen en cichliden, dominantie signaleert aan soortgenoten. Uit onderzoek in Nature van Hill en Barton blijkt dat atleten die rood dragen (meer bepaald in vechtsporten), als dominanter en sterker worden ingeschat door de tegenstrever.
Symbool
Rood roept dus universeel fysiologische en motorische reacties op die de waakzaamheid verhogen. Dat is cruciaal in het verkeer. De Fransen lieten zich voor hun experiment inspireren door hun zuiderburen in Andalusië, Spanje. Zij brachten op baanvakken een rode lijn aan naast de doorlopende witte. Het resultaat: minder ongevallen. De rode streep verandert niets aan de verkeersregels, maar dient enkel als symbolische waarschuwing: rijd niet te snel. En dat werkt.