Europese astronomen hebben het bestaan van het tot nu toe verst en oudste bekende sterrenstelsel bevestigd.
Het sterrenstelsel is 600 miljoen jaar na de Big Bang oud, aldus de Europese Zuidelijke Sterrenwacht ESO. Dat is vier procent van de huidige leeftijd van het universum. Het licht van het verre sterrenstelsel deed er maar liefst 13,1 miljard jaar over om de Aarde te bereiken.
Een team rond Matt Lehnert van het Observatoire de Paris gebruikte de Very Large Telescope (VLT) in Chili om waarnemingen van de Hubble Ruimtetelescoop (HST) na te trekken van objecten die wellicht dateren van 150 tot 800 miljoen jaar na de oerknal.
De onderzoekers spitsten zich vooral toe op kandidaat-sterrenstelsel UDFy-318135539.
Mist
Het onderzoek van dergelijke vroege sterrenstelsels is uiterst moeilijk, zegt de ESO. Tegen de tijd dat hun aanvankelijk heldere licht de Aarde bereikt, lijken zij zeer zwak en klein. Bovendien valt dit
licht grotendeels in het infrarode deel van het spectrum, omdat de golflengte ervan is uitgerekt door de uitdijing van het heelal – een effect dat roodverschuiving wordt genoemd.
Nog erger is dat in die vroege periode, minder dan een miljard jaar na de oerknal, het heelal nog niet volledig doorzichtig was: het was voor een belangrijk deel gevuld met een mist van waterstofgas die de intense ultraviolette straling van jonge sterrenstelsels absorbeerde.
Hulp
Waarnemingen met de VLT toonden aan dat het object 600 miljoen jaar na de Big Bang ontstond. Dit sterrenstelsel is daarmee het verste object ooit waarvan de afstand door middel van spectroscopie is vastgesteld. Wellicht waren er nog sterrenstelsels in de buurt die de ruimte rond het object transparanter hielpen maken.
Zonder die hulp zou het licht van het sterrenstelsel, hoe sterk ook, vast zijn komen te zitten in de omringende waterstofgasmist en voor altijd voor ons verborgen zijn gebleven.
Big Bang
Het universum ontstond na de Big Bang, zo’n 13,7 miljard jaar geleden. Zo’n 300 miljoen jaar later begonnen sterren en sterrenstelsels zich te ontwikkelen. Onze Zon zag ongeveer 5 miljard jaar geleden het levenslicht en het eerste leven op Aarde verscheen 3,7 miljard jaar geleden.
De resultaten van het onderzoek werden gepubliceerd in het toonaangevende blad Nature.