Er komt steeds meer kanker, maar hij wordt steeds behandelbaarder.
In 2008 kregen bijna zestigduizend Vlamingen te horen dat ze kanker hadden. Dat was een stijging met 25 procent tegenover 1999. Het aantal kankergevallen zit in de lift, maar dat heeft meer te maken met het feit dat mensen almaar ouder worden, en met het gegeven dat er steeds betere beeldvormingstechnieken komen om kanker op te sporen. We zien dus veel meer kankers dan vroeger.
De behandeling daarvan loopt niet altijd even gemakkelijk. In 2008 stierven er bijna 9000 Vlaamse mannen aan kanker en ongeveer 6600 vrouwen. Dat was een lichte stijging ten opzichte van 1999, maar in functie van de veel sterkere stijging van het aantal vastgestelde kankers blijkt er toch een trend te zijn dat de gemiddelde kankerpatiënt steeds langer in leven blijft.
Chronische ziekte Doordat kankers vroeger opgespoord worden, kunnen ze ook met meer succes behandeld worden. Er komen ook steeds efficiëntere middelen om op zijn minst een aantal kankers de kop in te drukken en onder controle te houden. Wetenschappers slagen er de jongste tijd in om een kankerdiagnose niet langer per definitie als een acuut doodvonnis te laten klinken, maar er een chronische ziekte van te maken.
Dat neemt niet weg dat de strijd tegen kanker moeizaam blijft. Hoe intenser wetenschappers naar de biologie van tumoren kijken, hoe complexer het wordt. Kanker lijkt geen eenduidige aandoening te zijn. Zelfs verschillende tumoren binnen een kankertype, zoals longkanker, kunnen anders georganiseerd zijn, afhankelijk van de fouten in de genen die hun vorming in de hand werken.
Omgevingsinvloeden en een ongezonde levensstijl kunnen fouten veroorzaken in het genetisch materiaal, en op den duur stapelt een lichaam zoveel fouten op dat de natuurlijke afweer het niet meer kan bolwerken, waarna cellen kunnen gaan woekeren en een tumor vormen. Met het ouder worden verzwakt ook de afweer, waarmee de link tussen kanker en leeftijd gelegd is.
Persoonlijke aanpak
Biotechnologen en artsen verwachten dat de strijd tegen kanker finaal een zeer persoonlijke aanpak zal vergen, waarbij elke tumor van elke patiënt afzonderlijk geanalyseerd zal worden om te kijken wat er fout is gegaan, en hoe die fout eventueel kan worden hersteld. Die mogelijkheid wordt steeds concreter door verbeteringen van de techniek waarmee het genetisch materiaal van cellen wordt afgelezen.
De hamvraag is of die sterk gepersonaliseerde aanpak van de geneeskunde betaalbaar zal blijven.
Dirk Draulans