Strijd tegen dementie lijkt hopeloos

© Science Photo Library
Dirk Draulans
Dirk Draulans Bioloog en redacteur bij Knack.

Het netwerk in ons hoofd is zo complex dat er moeilijk op in te grijpen valt.

Wereldwijd lijden meer dan 35 miljoen mensen aan de ziekte van Alzheimer: de meest voorkomende vorm van dementie én ongeneesbaar. Met het ouder worden van de mensheid zullen nog meer mensen met de ziekte te maken krijgen.

Moeizame strijd
De strijd tegen de aandoening vordert moeizaam, ondanks de enorme hoeveelheid middelen die erin gepompt wordt. Er is al enkele keren een doorbraak aangekondigd, er zijn potentiële geneesmiddelen klinisch getest, maar zonder veel resultaat. De ziekte laat zich niet aan banden leggen. Dat heeft verscheidene redenen, onder meer dat de eiwitten die de schietschijf van geneesmiddelen zijn ook elders in het lichaam functies hebben, en daar niet uitgeschakeld mogen worden. Een behandeling kan dus zware neveneffecten hebben.

Als je met wat afstand naar het onderzoek kijkt, lijkt het almaar ingewikkelder te worden. Ons land laat zich niet onbenut in het vergaren van inzicht. Zo kwamen er in december 2012 in twee weken tijd drie persberichten van drie verschillende universiteiten binnen.

Wereldautoriteit Bart De Strooper en zijn collega’s van de KU Leuven melden in het vakblad Nature Medicine dat ze een nieuwe doelwitmolecule voor geneesmiddelen opgespoord hebben, die het mogelijk moet maken om de ziekte al van in haar beginfase aan te pakken, nog voor ze vernietigend heeft uitgehaald in ons hoofd.

Sebastiaan Engelborghs van de Universiteit Antwerpen liet weten dat er een samenwerking is opgezet met het biotechbedrijf ADx Neurosciences om nieuwe biomerkers in het hersenvocht op te sporen, waarmee de ziekte vroeg kan worden vastgesteld, nog voor er uitwendig iets van te zien is.

Borstkanker
Annelies Vandensteen en haar collega’s van de VUB toonden aan dat het gedrag van het eiwit dat klassiek aan de ziekte gekoppeld is, nog complexer is dan werd aangenomen, waardoor het aanpakken ervan nog minder efficiënt zal zijn dan al gedacht werd. Het betreft het fameuze beta-amyloid, dat een kluwen vormt in het verouderende hoofd maar dat in verschillende lengtes kan voorkomen die niet allemaal op dezelfde manier op geneesmiddelen hoeven te reageren.

Het lijkt erop dat met de ziekte van Alzheimer hetzelfde gebeurt als met borstkanker: dat ze een complex is van verschillende oorzaken die zich op dezelfde manier manifesteren. Waardoor het vinden van een universele behandeling een bijna onmogelijke opdracht wordt. Elke patiënt kan zijn eigen variant van de ziekte hebben, en zal afzonderlijk onderzocht moeten worden om te kijken wat er bij hem of haar specifiek is misgelopen, en hoe dat kan worden hersteld.

De vraag is: zullen wij dat kunnen blijven betalen? (DD)

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content