Met het opgraven van de schedel van de Engelse koning Richard III komt ook zijn controversiële erfenis opnieuw naar boven.
Onder een parking in het Britse Leicester hebben archeologen de schedel en het skelet van de Engelse koning Richard III opgegraven. DNA-onderzoek bewijst ‘zonder enige twijfel’ dat de overblijfselen afkomstig zijn van de laatste koning van het Huis Plantagenet, zeggen wetenschappers in de Britse media.
Komt met deze archeologische vondst van de eeuw dan ook een einde aan de discussie over een van Engelands beruchtste snoodaards? Dat vraagt de Britse krant The Telegraph zich af.
Al vanaf het moment dat de beenderen in september van vorig jaar werden ontdekt, laaide die discussie opnieuw op in verschillende wetenschappelijke tijdschriften, websites, universiteitscolleges en in de media.
Zelfs in het Britse parlement eisten de vertegenwoordigers van York – voor wie Richard de laatste hoop was in hun strijd tegen het Huis Lancaster tijdens de Rozenoorlogen – eerherstel voor zijn besmeurde imago. Sommigen willen nu ook een moderne staatsbegrafenis voor de koning. En een organisatie van diehard Richard III-fans (?) is zelfs een nationale reclamecampagne begonnen om zijn naam te zuiveren.
Weinig objectieve informatie
Er bestaat maar weinig objectieve informatie over de heerschappij van Richard III. Zijn erfenis is grotendeels gebaseerd op ‘Tudor propaganda’, zoals Polydorus Vergilius’ ‘Anglica Historia’ en de werken van John Rous, die beweerde dat Richard III geboren werd ‘met tanden en een bos haar nadat hij twee jaar in de baarmoeder van zijn moeder doorbracht’.
Richard III werd door William Shakespeare dan weer beschreven als een kwaadaardige ziel die zijn jonge neefjes – en zijn rivalen voor de troon – in de Tower of London opsloot en de vergetelheid instuurde.
Was het verhaal van Shakespeare historisch correct of was de Engelse bard een voorhistorische spin doctor voor het Huis Tudor dat na de dood van Richard de macht verwierf na de Slag bij Bosworth in 1485? Een ding is zeker, Shakespearekenners zullen hun aangenomen waarheden opnieuw onder de loep moeten nemen.
‘We zullen nu niet meteen naar de Folger Library in Washington rennen om er de First Folio (de eerste gepubliceerde collectie van William Shakespeares toneelstukken, nvdr) te vernietigen, maar we moeten de geschiedenis die door die, ahem, schrijver uit Stratford werd verstoord, wel degelijk herschrijven’, zegt Hugh Bayley, een volksvertegenwoordiger uit York, half ironisch in The Telegraph.
‘Het feit dat een zekere meneer Shakespeare besliste om een toneelstuk over een of andere bultenaar te schrijven mag de naam van een eerbiedwaardige verdediger van het land niet zomaar zwart maken’, aldus Bayley.
Bultenaar?
Uit de analyse van de beenderen moet nu ook blijken of Richard wel degelijk een bultenaar was die zo ‘kreupel en ondeftig was’ dat honden naar hem blaften telkens hij voorbij kwam, zoals Shakespeare schrijft. De overblijfselen die in Leicester werden gevonden suggereren een iets minder dramatische kromming van de ruggengraat, waarschijnlijk door scoliose.
En dan het verhaal over zijn neefjes? Zelfs de fans van Richard III lijken het feit te erkennen dat hij schuldig is aan het opsluiten van de prinsjes (zijn neefjes van 12 en 9) in de Tower zodat hij de troon kon veroveren na de dood van zijn broer Edward IV. Maar hun lot – zoals bijvoorbeeld het feit of Richard effectief zelf de opdracht gaf om hen te doden – zal nu aan het meest nauwkeurige onderzoek onderworpen worden sinds 500 jaar.
Wat wel onbetwist is, is dat Richard III de laatste koning van Engeland is die het leven liet op het slagveld. Hij stierf terwijl hij zijn kroon verdedigde. Die kroon werd ingenomen door het Huis Tudor die later met het Vaticaan zou breken, het machtige Spanje zou vernederen en een Gouden Eeuw van Britse kunst zou laten inluiden.
Laatste rustplaats?
Het opgraven van Richards schedel doet ook een ander discussiepunt rijzen. Waar krijgt een van Engelands meest gedemoniseerde figuren zijn eeuwige rustplaats? Volgens het protocol van de Anglicaanse kerk moeten de beenderen worden begraven in de kathedraal van Leicester, de stad waar de overblijfselen werden gevonden. Velen dringen er echter op aan dat ze naar de Anglicaanse kathedraal van York worden gebracht, de stad waarvan de geschiedenis suggereert dat hij er wilde begraven worden. Anderen vragen zich dan weer af of de begrafenis wel in een Anglicaanse kathedraal moet plaatsvinden, aangezien hij als katholiek stierf.
Sommigen van zijn meest vastberaden aanhangers – die hem omschrijven als godsvruchtig, moedig en onvoorwaardelijk loyaal tegenover Engeland – vinden dat hij niets minder dan een plaats verdient in Westminster Abbey, een eervolle laatste rustplaats voor legendarische historische figuren. Maar die mogelijkheid lijkt al van tafel geveegd door koningin Elizabeth II haarzelve. (TE)