De Nobelprijs voor de Fysiologie of Geneeskunde gaat dit jaar naar de neurologen die cellen ontdekten die een positioneringssysteem in de hersenen vormen.
De Nobelprijs voor de Fysiologie of Geneeskunde gaat dit jaar naar John O’Keefe (VS), May-Britt Moser (Noorwegen) en Edvard Moser (Noorwegen). Dat heeft de secretaris van het Nobelcomité voor de Fysiologie Göran K. Hansson aangekondigd in Stockholm. Ze ontvangen de prijs voor hun ontdekking van cellen die een positioneringssysteem in de hersenen vormen.
Het positioneringssysteem in de hersenen kan vergeleken worden met een “interne GPS”, die ervoor zorgt dat we ons kunnen oriënteren in de ruimte en de weg kunnen vinden tussen verschillende locaties, aldus het Karolinska Instituut, dat jaarlijks de Nobelprijs voor de Fysiologie of Geneeskunde uitreikt. “De ontdekkingen van John O’Keefe, May-Britt Moser en Edvard Moser hebben een probleem opgelost dat filosofen en wetenschappers eeuwenlang heeft beziggehouden: hoe creëert het brein een kaart van de ruimte rondom ons en hoe kunnen we ons een weg banen in een complexe omgeving?”
“De ontdekking van het positioneringssysteem heeft gezorgd voor een belangrijke verschuiving binnen onze kennis over hoe gespecialiseerde cellen samenwerken om hogere cognitieve functies uit te voeren. Ze opende nieuwe horizonten om andere cognitieve processen zoals het geheugen, denken of plannen te begrijpen”, klinkt het nog in het persbericht.
John O’Keefe ontdekte de eerste component van deze GPS in 1971. Het duurde nog tot 2005 tot May-Britt en Edvard Moser een andere sleutelcomponent van dit systeem ontdekten, met name de zenuwcellen die een coördinatiesysteem ontwikkelen om posities te bepalen.
Drie Belgen
May-Britt Moser is de elfde vrouw die de Nobelprijs voor de Geneeskunde wint, aldus het Nobelprijscomité op Twitter. De Mosers zijn het vijfde getrouwde stel dat een Nobelprijs wint.
De ene helft van de Nobelprijs, die 870.000 euro waard is, gaat naar O’Keefe, de andere helft wordt gedeeld door het koppel May-Britt en Edvard Moser.
Vorig jaar ging de Nobelprijs voor de Fysiologie of Geneeskunde naar de Amerikanen James Rothman en Randy Schekman en de Duitser Thomas Südhof, voor hun ontdekkingen van het mechanisme dat het belangrijkste transportsysteem in onze cellen regelt.
De Nobelprijs voor de Fysiologie of Geneeskunde wordt al uitgereikt sinds 1901. Sindsdien ontvingen 172 wetenschappers de onderscheiding. Hij ging in het verleden al drie keer naar een Belg. In 1919 ontving Jules Bordet de prijs voor zijn ontdekking van het complement in het immuunsysteem. De Nobelprijs van 1938 ging naar Corneille Heymans omdat hij aantoonde hoe de bloeddruk en het zuurstofgehalte van het bloed door het lichaam worden gemeten en hoe dit wordt overgedragen naar de hersenen. In 1974 tot slot, ontvingen Albert Claude en Christian de Duve de prijs samen met de Amerikaans-Roemeense arts George Emil Palade, vanwege het beschrijven van de structuur en functie van organellen in de cel.
(Belga/TE)
