Nieuw ruimtevaartjaar: Jupiter wordt de ster van 2016

In 2014 waren we allemaal in de ban van de liefdeshistorie tussen Rosetta en haar komeet, een jaar later kreeg de mensheid Pluto voor het eerst te zien en in 2016 draait alles – letterlijk – rond de planeet Jupiter. Dit wordt het ruimtevaartjaar van 2016.

Het wordt een mooi ruimtevaartjaar: we gaan weer eens naar Mars, jagen een gevaarlijke asteroïde na, maken kennis met Jupiter, SpaceX gaat zwaarder wegen, Virgin Galactic komt terug en Mercurius verschijnt aan de hemel.

Dit hebben de NASA en de ESA na de ontdekking van water op Mars en de kennismaking met Pluto, dit jaar voor ons in petto:

1. Ruimtesonde Juno ontmoet Jupiter

Naast het verdere onderzoek naar water op Mars staat in 2016 nog een andere planeet centraal: Jupiter. De in 2010 gelanceerde ruimtesonde Juno van de NASA zal op 4 juli 2016 bij Jupiter arriveren. De onbemande sonde zal na een reis van vijf jaar in een elipsvormige baan om Jupiter worden gebracht om de hoeveelheid water te meten in de diepe atmosfeer. De bedoeling is om te weten te komen wat er onder het dikke wolkendek van Jupiter schuilt en de structuur en oorsprong van het gigantische hemellichaam in kaart te brengen en dus ook meer inzicht te krijgen in de kinderjaren van ons zonnestelsel. De JunoCam aan boord van de ruimtesonde moet spectaculaire close-up foto’s van Jupiter maken.

2. Nog meer Mars

2016 is alweer een Martiaans jaar, dit keer voor de ESA en het Russische Roscosmos, met de lancering van de tweedelige ExoMars-missie (Exobiology on Mars) in maart van dit jaar. De eerste missie bestaat uit de Trace Gas Orbiter met de Schiaparelli-module en zal de atmosfeer van Mars onderzoeken en de landing van een gerobotiseerde missie voorbereiden. In 2018 gaat de tweede missie van start. Dan is het de bedoeling om het Marsoppervlak te gaan bestuderen. Op dat vlak heeft de ESA wel wat achterstand in te halen op de NASA.

3. Ontmoeting met asteroïde

In september wordt de OSIRIS-Rex gelanceerd. Dit ruimtetuig moet een rendez-vous hebben met de asteroïde Bennu in 2018. Bennu is een van de vijf enige B-type asteroïden die de meest gepaste omvang en draaicirkel hebben voor een rendez-vous en voor het nemen van stalen. Het is ook een van de asteroïden die de meeste risico vormen om onze Aarde in de volgende eeuwen te raken. Dus de rendez-vous heeft enigszins een opportunistisch kantje voor ons.

Een ander interessant gegeven is dat het om een koolstofhoudende asteroïde gaat die ons mogelijk inzicht geeft in het ontstaan van het zonnestelsel. Eens OSIRIS-Rex Bennu heeft bereikt, zal het tuig een jaar lang de asteroïde onderzoeken. Daarna zal het het hemellichaam proberen vast te pakken om een staal van stof te verzamelen om dan in 2023 naar de Aarde terug te keren.

4. De winden van de wereld

Ook in 2016 lanceert ESA de Aeolus-missie om de winden van de wereld te bestuderen. De missie moet ons informatie geven over de atmosfeer van de Aarde, de weersystemen en het weer in verschillende delen van de wereld. Het doel is om tot betere weersvoorspellingen te komen.

5. Daar is Rosetta weer

Na het landertje Philae zal nu ook de ruimtesonde Rosetta, die momenteel nog steeds in de buurt van komeet 67P/Churyumov-Gerasimenko vertoeft, een gecontroleerde landing maken op de komeet. Omdat de komeet steeds verder wegvliegt van de zon, krijgt Rosetta immers niet voldoende licht om haar batterijen op te laden en komt haar missie tor een eind.

6. Elon Musk schakelt versnelling hoger

Als alles volgens plan verloopt, zal de eerste vlucht van de Falcon 9 Heavy, ’s werelds krachtigste raket, van SpaceX in april of mei plaatsvinden. Het is een variant van de Falcon 9 die onlangs de eerste gecontroleerde raketlanding maakte. De Heavy is een zwaardere versie en kan 53 ton vracht vervoeren, wat een groot verschil is met de 13 ton van de Falcon 9.

7. Virgin Galactic is terug

Op 19 februari ontrolt Virgin Galactic zijn tweede SpaceShipTwo. De originele SpaceShipTwo ontplofte in 2014 in volle vlucht 13 seconden nadat het werd gedropt door zijn moederschip WhiteKnightTwo. Daarbij kwam copiloot Michael Alsbury om het leven en raakte pilot Peter Siebold zwaargewond. Het is professor Stephen Hawking die de nieuwe SpaceShipTwo een naam zal geven bij de voorstelling. De eerste versie heette VSS Enterprise. Hawkings krijgt ook een gratis ticket voor een ruimtevlucht.

8. Meteorenregens

Veel van de traditionele meteorenregens, zoals de Perseïden en de Geminiden, zullen dit jaar amper te zien zijn door het heldere licht van de maan. Wat wel goed te zien zal zijn, zijn de brokstukken van de beroemde komeet Halley op 6 mei. Het hoogtepunt van deze meteorenregen valt samen met de nieuwe maan, dus de hemel zal donker genoeg zijn om zelfs de zwakste meteoren te zien. Verwacht zo’n 30 vallende sterren per uur in de noordelijke hemisfeer.

9. Mercuriusovergang

Op 9 mei 2016 zal de planeet Mercurius vanaf de Aarde gezien voor de zon langs bewegen. Mercurius is dan gedurende ongeveer 7 uur te zien als een kleine zwarte vlek die langzaam over de schijf van de zon beweegt. In België zal de volledige overgang waar te nemen zijn met als hoogtepunt om 16.56 uur. Mercuriusovergangen komen ongeveer 13 tot 14 keer per eeuw voor. Houd het echter veilig, want rechtsreeks in de zon kijken is gevaarlijk.