Mysterie van de dag: waarom kan in India een vrouw van boven de 70 jaar nog een kind hebben?

Rajo Devi Lohan (70) beviel in 2008 van een dochter. © getty
Herman Tournaye
Herman Tournaye Diensthoofd Centrum voor Reproductieve Geneeskunde UZ Brussel

In India worden opvallend veel vrouwen van 70 en ouder nog moeder. Hoe komt dat? Topdokter Herman Tournaye legt uit.

‘Een slimme meid heeft haar kind op tijd’.’ Met deze slogan probeerden onze noorderburen begin jaren 90 kandidaat-ouders erop te wijzen dat de kans op spontaan zwanger worden afneemt met de leeftijd, terwijl de kans op een miskraam of een chromosomale afwijking bij het kind toeneemt.

De vruchtbaarheid van een vrouw is het hoogst tussen de leeftijd van 15 en 25 jaar: de kans op een zwangerschap ligt dan rond de 20 à 25procent per maand. Rond 35 jaar zal dit tussen de 5 en de 10 procent zijn en vanaf 40 jaar minder dan 5 procent per maand bedragen. Op 45-jarige leeftijd is deze kans minder dan 1 procent .

Dat is het gevolg van het feit dat een vrouw geboren wordt met een voorraad eicellen die gestadig afneemt, zelfs voor haar puberteit, zelfs bij inname van de pil, zelfs tijdens een eventuele zwangerschap.

Maar tegelijk met de afname van het aantal eicellen is er ook een afname van de genetische “kwaliteit” van de overblijvende eicellen. Hierdoor is het risico op een miskraam ongeveer 15 procent tussen 30 en 35 jaar, maar op 40 jaar al gestegen tot 40 procent. Om dezelfde reden stijgt het risico op het Syndroom van Down: 1 op 350 zwangerschappen op 35 jaar, 1 op 100 op 40 jaar tot zelfs 1 op 10 bij de (zeldzame) natuurlijke zwangerschappen op 49 jaar.

Maar waar de leeftijd een enorme impact heeft op de “ovariële reserve”van een vrouw, laat hij haar baarmoeder nagenoeg ongemoeid. Vrij vertaald wil dit zeggen dat een embryo ontstaan uit een eicel van een vrouw van 35 jaar zich nagenoeg met dezelfde kans kan innestelen in een baarmoeder van een vrouw van 45 jaar als bij een vrouw van 35 jaar. Dit is wat bij eiceldonatie gebeurt: (onbevruchte) eicellen worden door een jonge vrouw (de donor) afgestaan om bij een andere vrouw (de wensmoeder of acceptor) een zwangerschap tot stand te brengen.

En in India?

In België kan een vrouw acceptor zijn tot 47 jaar, in Nederland tot en met 49 jaar. En in India?

Hoewel er een aanbeveling is van de “Medical Council of India” om de leeftijd van acceptoren te beperken tot 50 jaar en er sinds 2017 een wetsvoorstel circuleert met een beperking tot 45 jaar, raken politici het er al jaren niet over eens en geldt er (nog) geen leeftijdslimiet.

In de laatste decenia is er in India een middenklasse ontstaan die plots ook toegang krijgt tot behandelingen die aangeboden worden in de ondertussen talrijke (on)vruchtbaarheidsklinieken. Zelfs al kost een behandeling via eiceldonatie er al gauw 350.000 tot 400.000 rupees (4500 tot 5000 euro). Daarnaast is er wegens het gebrek aan een duidelijk juridisch kader ook een belangrijk “(on)vruchtbaarheidstoerisme” ontstaan voor zowel eiceldonatie als draagmoederschap.

Er is in India geen leeftijdslimiet voor acceptoren maar er is ook geen wetgeving omtrent de financiële compensatie voor eiceldonoren. In België voorziet de wet van maart 2007 betreffende de medisch begeleide voortplanting dat een donor een redelijke onkostenvergoeding moet krijgen. De Belgian Society for Reproductive Medicine (BSRM) berekende in 2011 dat wanneer je facturen, verplaatsingen, eventueel werkverlet enz. mee in rekening brengt, de onkosten al gauw richting 2500 euro kunnen gaan voor één eiceldonatie.

In België is handel met menselijk lichaamsmateriaal verboden en mag een donor dus niet financiëel beloond worden voor de eicellen zelf. In India is de situatie minder helder met als gevolg dat anonieme eiceldonatie zowel nationaal als internationaal duidelijk op de kaart staat, net als draagmoederschap overigens.

Leuk weetje:hoewel een sluitend juridisch kader inzake (on)vruchtbaarheidsbehandelingen ontbreekt, heeft de Indiase overheid in 2012 wel een wet ingevoerd die homoparen verbiedt om in India hun kinderwens te vervullen via draagmoederschap.

Het mysterie is bij deze opgehelderd, maar toch nog enkele bedenkelijke feiten.

Daljinder Kaur (72) is recordhoudster.
Daljinder Kaur (72) is recordhoudster.© getty

Het huidig record in India staat op 72 jaar, tegelijk ook een wereldrecord: na 46 jaar (!) onvruchtbaarheid besliste Daljinder Kaur, een vrouw uit de Punjab, om samen met haar 79-jaar oude man de stap naar eiceldonatie te zetten. En met ‘succes’: ze beviel in 2016 van een zoon.

Zij was niet de eerste. Eerder waren er al Rajo Devi Lohan en Omkari Panwar, die beiden op hun 70 jaar bevielen in 2008.

Om de behandeling te betalen had Omkari Panwars man hun landbouwland verpand, hun buffels verkocht, hun spaargeld uitgegeven en een lening afgesloten…

Partner Content