Malariamuggen zoemen feilloos in op ongewassen voeten. Dat opent perspectieven voor bestrijding.
Het zal wel toeval zijn, maar het zijn Nederlandse onderzoekers die zich al jaren buigen over de vraag waarom muggen zo sterk aangetrokken worden door de weinig frisse geuren van ongewassen voeten. De wetenschappers zijn daarbij niet te beroerd om hun eigen ledematen in de strijd te gooien. De finale bedoeling is nobel: efficiënte middelen vinden in de strijd tegen malaria, een potentieel dodelijke ziekte die de muggen kunnen overdragen. Het is overigens de Bill and Melinda Gates Stichting die de voornaamste financiering van het project verzorgt.
Malariamuggen gebruiken een brede set aan instrumenten om prooien, zoals mensen, te vinden, waarvan ze bloed willen zuigen. Ze oriënteren zich eerst op het koolstofdioxide (CO2) in uitgeademde lucht, dat ze vanop een afstand van vele tientallen meters kunnen oppikken. Maar eens ze dicht bij hun slachtoffer zijn, wijken ze af van hun route en duiken ze naar de voeten – hun favoriete steekplaats.
De Nederlanders hebben ontdekt dat er tien geuren zijn, geproduceerd door bacteriën op vuile voeten, die muggen aantrekken. Negen daarvan worden opgepikt door haarachtige structuurtjes op de monddelen van de mug, die ze ook gebruiken voor de steek. Daarenboven blijken vijf van de geuren de reactiemechanismen van de muggen op CO2 te remmen, waardoor de diertjes hun aanvankelijke route kunnen opgeven.
De vraag is nu of de bacteriële geuren die de focus van de mug op CO2 remmen, ingezet kunnen worden als antimuggenmiddel. Want als ze ver genoeg zouden geraken, zouden ze het muggen onmogelijk kunnen maken om een bron van CO2 te detecteren. Een alternatief is muggen met aantrekkelijke geuren lokken naar plaatsen waar ze gevangen, en vernietigd, kunnen worden. (DD)