Klassiek hoestmiddel mogelijk wapen tegen covid-19?

© getty
Trui Engels
Trui Engels Journalist Knack

De stof ambroxol, die in vrij te verkrijgen hoestmiddelen aanwezig is, kan mogelijk worden ingezet als geneesmiddel tegen SARS-CoV-2, zo blijkt uit een eerste studie.

Is een 50 jaar oud en makkelijk verkrijgbaar hoestmiddel een mogelijke uitweg uit deze coronacrisis? Uit nieuw onderzoek (nog niet peer-reviewed) blijkt dat de molecule ‘ambroxol’, die gebruikt wordt in geneesmiddelen om slijmen te verdunnen en keelpijn te verzachten, verhindert dat SARS-CoV-2 het lichaam kan binnenkomen.

Onderzoekers van de Texas Southern University ontdekten dat de stof specifiek inwerkt op de interactie tussen het virus en het angiotensine-converterend enzym 2 (ACE2), de belangrijkste toegangspoort tot het lichaam voor SARS-CoV-2. Wanneer dit enzym geblokkeerd wordt, kan het virus zich niet vermenigvuldigen in het menselijk weefsel en uitgroeien tot een ziekte.

Ambroxol is een slijmverwijderend middel dat al sinds de jaren 70 bestaat in de vorm van hoestdrankjes, capsules, druppels, sprays, bruis- en zuigtabletten. In België zijn ze te koop onder de naam Surbronc, Mucoangin, Bisolvon, Bromhexine EG en Toularynx Bromhexine. De stof wordt vooral gebruikt als er slijm in de luchtwegen zit en maakt vastzittende afscheidingen vloeibaar om ze vervolgens makkelijker te kunnen ophoesten. Het verzacht daarnaast keelpijn en maakt hoesten minder pijnlijk.

Ziekte van Parkinson

Eerdere studies hebben al uitgewezen dat de manier waarop de slijmverdunning door ambroxol gebeurt, via een soort van cellulaire afvalverwijdering, nog meer veelbelovende therapeutische toepassingen in petto heeft. Op het gebied van neurologische aandoeningen zoals Parkinson, waarbij de afvalverwijdering verstoord is, zijn er alvast positieve resultaten.

Ook in het geval van SARS-CoV-2 zou de verwijdering van afvalstoffen door ambroxol een rol kunnen spelen. Bij covid-19 gaat het immuunsysteem zodanig in overdrive dat het het longweefsel vernietigt. De longen vullen zich daarop met dood celmateriaal en raken verstopt. Een hypothese is dat ambroxol ervoor zorgt dat afvalstoffen uit de cellen worden verwijderd.

Twijfelachtig

Hoewel er nog geen klinische studies zijn uitgevoerd op mensen, suggereren de onderzoekers van de Texas Southern University dat ambroxol mogelijk op grootschalige wijze kan worden ingezet als preventief en/of curatief middel tegen SARS-CoV-2 in afwachting van een efficiënt vaccin. Vooral omdat ambroxol een veilig, goedkoop (30 euro per maand) en wijdverspreid middel is.

Toch zijn er kanttekeningen bij de studie te plaatsen. Zo kunnen gegevens uit labotesten niet altijd zomaar getransponeerd worden naar in vivo activiteit. Immunoloog en longarts Bart Lambrecht (UGent) vindt de resultaten van de studie alvast voorbarig en betwijfelt of ambroxol in vivo zal werken. ‘Daarvoor heb je wellicht gigantisch hoge concentraties nodig. Het is geen goed idee om nu massaal hoestsiroop in huis te halen’, klinkt het. ‘Als longarts schrijf ik deze hoestmiddelen bovendien nooit voor. Het zijn echt lapmiddeltjes met weinig wetenschappelijk bewijs voor hun werking.’

Ook Test-Aankoop schrijft op haar website dat het ‘nut van geneesmiddelen met ambroxol voor de meeste aandoeningen waarvoor ze worden gebruikt slechts twijfelachtig of uiterst beperkt is’. De consumentenorganisatie waarschuwt overigens voor het gebruik ervan wegens het gevaar op allergische reacties en ernstige bijwerkingen ter hoogte van de huid, ook al zijn deze bijwerkingen erg zeldzaam. ‘Deze geneesmiddelen zouden beter volledig van de markt worden gehaald of althans niet meer zonder voorschrift te verkrijgen mogen zijn.’

De moeilijke zoektocht naar medicijnen

Het aantal mensen bij wie wereldwijd het coronavirus is vastgesteld, is ondertussen de 40 miljoen gepasseerd. Nog steeds is er geen effectief vaccin of geneesmiddel beschikbaar. Naast de zoektocht naar nieuwe antivirale middelen, wordt ook volop ingezet op klinische studies naar de mogelijke werkzaamheid van bestaande moleculen die virusremmend werken bij personen die besmet zijn met het coronavirus.

Een van die bestaande middelen die mogelijk heroriënteerd kunnen worden naar een behandeling van coronapatiënten, is het griepmiddel favipiravir, een medicijn dat in Japan tegen het griepvirus wordt gebruikt. In hoge dosissen blijkt het namelijk een virusremmende werking te hebben bij hamsters die besmet zijn met het coronavirus.

Vandaag is het gelukkig niet zo dat artsen compleet met lege handen zitten. Zo wordt het antivirale middel remdesivir als behandeling van coronapatiënten in ziekenhuizen ingezet. Remdesivir is een geneesmiddel dat oorspronkelijk werd ontwikkeld tegen het ebolavirus, maar daarvoor nooit werd goedgekeurd. Het middel remt de aanmaak van nieuwe virusdeeltjes af en verkort de hersteltijd van gehospitaliseerde coronapatiënten. Maar het is niet bewezen dat het de mortaliteit vermindert.

De ontstekingsremmer dexamethason wordt dan weer toegediend aan patiënten om de overreactie van de lichaamsafweer na een virale besmetting te counteren. Op elke acht beademde patiënten kan dexamethason één sterfgeval voorkomen, meldde de universiteit van Oxford in juni na een proef met meer dan 6.000 deelnemers. Bij patiënten die zuurstofondersteuning krijgen, zou dexamethason 1 sterfgeval op elke 25 patiënten kunnen voorkomen.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content