In België komen er per jaar 60.000 nieuwe kankerpatiënten bij. Door gepersonaliseerde behandelingen wordt de ziekte echter steeds beter bestreden. Vijf jaar na een kankerdiagnose zijn twee op de de drie patiënten nog altijd in leven.
Het wetenschappelijke vakblad Annals of Oncology publiceerde vorige maand prognoses, tot op de eenheid nauwkeurig, over het aantal mensen dat in 2012 in de Europese Unie aan kanker zal overlijden: 1.283.101. Daar waren ongeveer 150.000 meer mannen bij dan vrouwen. De cijfers lijken hoog, maar toch zijn ze voor mannen en vrouwen respectievelijk 10 en 7 procent lager dan vijf jaar geleden. In België komen er per jaar naar schatting 60.000 nieuwe kankerpatiënten bij.
Zoals elders in Europa stijgt bij ons het aantal diagnoses van kanker, maar daalt de mortaliteit. Meer mensen krijgen kanker, maar kanker wordt steeds efficiënter bestreden. Begin vorige eeuw was er vijf jaar na een diagnose slechts 5 procent van de mensen met kanker in leven, nu is dat 66 procent. De wetenschap doet zijn best om de oorlog tegen kanker te winnen. Hoe vroeger een tumor ontdekt wordt, hoe gemakkelijker hij bestreden kan worden.
Maar kanker als concept zal nooit worden uitgeroeid. Kanker kan allerlei mechanismen in een cel in- of uitschakelen. Als wetenschappers een van die mechanismen lam leggen, past de kanker zich zo aan dat hij ontsnapt om zich opnieuw te roeren, maar op een andere manier. Kanker wordt zo een chronische ziekte. Een mens heeft ongeveer 30.000 genen, die allemaal door kanker beïnvloed kunnen worden. Een kanker kan om zichzelf in stand te houden van het ene gen naar het andere switchen.
Voor de geneeskunde is het een grote uitdaging. Vroeger was er alleen ruwe chemotherapie, nu zijn er steeds meer doelgerichte therapieën, en het arsenaal groeit elke dag. In een doelgerichte therapie wordt kanker gelinkt aan bepaalde gemuteerde genen, waarna die al naargelang het geval geactiveerd of onderdrukt worden. Er zijn ondertussen al een tiental van die doelgerichte therapieën. De vooruitgang is opvallend. Op elk belangrijk kankercongres worden er nieuwe voorgesteld, onlangs nog voor de strijd tegen huidkanker.
Iedere tumor is anders. Iedere tumor heeft andere genen geactiveerd. Daarom is het belangrijk om tumoren individueel te behandelen, omdat ze allemaal van elkaar verschillen. Hier komen biomerkers in het spel. Dat zijn tests die genetici of pathologen kunnen doen om na te gaan welke mutaties er in een tumor aanwezig zijn. Die bepalen welke behandeling er komt. Het identificeren van biomerkers moet een behandeling betaalbaar houden, omdat er gemakkelijk een goede therapie aan gekoppeld kan worden. Het laat toe een patiënt vanaf het begin efficiënt te behandelen, zonder hem bloot te stellen aan therapieën die niet werken of die zware neveneffecten hebben. Regulerende instanties in zowel de VS als Europa koppelen een behandeling vandaag aan de identificatie van biomerkers: zonder biomerkers geen terugbetaling voor de patiënt. (DDR)
Het volledige dossier vindt u deze week in Knack.