‘Hoofdtransplantatie is slechte wetenschap’

Artsen kunnen mogelijk binnen enkele jaren menselijke hoofden transplanteren, al is het fenomeen niet onomstreden

Het potentieel van de wetenschap lijkt onbeperkt. Na de transplantatie van onder andere de huid, het hart, de longen en het aangezicht zou er nu ook hoofdtransplantatie mogelijk zijn. Het lijkt pure fictie maar volgens de Italiaanse neurowetenschapper Sergio Canavero is de wetenschap klaar om menselijke hoofden te transplanteren. Hij legt de techniek uit in het medische tijdschrift Surgical Neurology International.

Experiment met apen

Er waren eerder al hoopvolle experimenten met dieren. In 1970 slaagde de arts Robert White er al in om een hoofd van een resusaap te transplanteren op de romp van een andere resusaap. Jammer genoeg stierf de aap met het nieuwe hoofd na acht dagen. Volgens Canavero is er nu ondertussen genoeg technologie beschikbaar om hoofden van mensen te transplanteren.

Canavero krijgt echter felle kritiek van de Amerikaanse arts Jerry Silver. Silver werkte in 1970 mee aan het dierenexperiment. Hij vertelde tegen CBS dat hij daar spijt van heeft. ‘Na de transplantatie was er in de gezichtsuitdrukkingen van de aap vreselijke pijn, verwarring en angst te zien. Het was afschuwelijk. Ik vind niet dat het ooit nog eens opnieuw mag worden gedaan’, verklaart Silver.

Ingewikkelde en risicovolle operatie

Een hoofdtransplantatie zou een heel ingewikkelde en risicovolle operatie zijn. De donor en de ontvanger van het hoofd moeten in dezelfde operatiekamer geplaatst worden. Het hoofd van de donor moet sterk afgekoeld worden tot ongeveer vijftien graden. Vervolgens moeten de hoofden van de ontvanger en de donor tegelijkertijd verwijderd worden. Een uur later wordt dan het lichaam van de donor aan het hoofd van de ontvanger gehecht.

Volgens Canavero moet ook het lichaam van de ontvanger worden afgekoeld. Dit is noodzakelijk om het hoofd op het lichaam te zetten en daarna te verbinden met het hart- en vaatstelsel. Bovendien moet het hart van de ontvanger ook nog stil gezet worden. Als het hoofd zich op de romp van zijn nieuwe eigenaar bevindt, wordt het hart van de ontvanger weer op gang gebracht. Op het einde zouden chirurgen dan nog de verbindingen herstellen tussen het hoofd en de rest van het lichaam.

Het moeilijkste is de verbinding te leggen tussen het ruggenmerg en het hoofd. Maar Canavero denkt dat dit ook mogelijk is. Hij wil het gekoelde ruggenmerg met een superscherp mes doorsnijden. Daardoor zou het gemakkelijker zijn om de verbinding te maken.

Beschadigde lichaamsdelen herstellen Om beschadigde lichaamsdelen te herstellen, zouden wetenschappers polymeren gebruiken. Polymeren zijn speciale materialen die succesvol fracturen kunnen herstellen en onder meer gebruikt kunnen worden bij de ontwikkeling van protheses. De Amerikaanse arts Silver uit twijfels bij de procedure. ‘Het is complete fantasie dat je met polymeren het lichaam kan herstellen na zo een traumatische operatie’

‘Hoofdtransplantatie is aan het begin van de eenentwintigste eeuw een haalbare onderneming’, benadrukt Canavero niettemin. Als de wetenschap zich er voor inzet, kan het binnen enkele jaren in werking treden’ Volgens de arts kan hoofdtransplantatie veel voordelen opleveren voor mensen. Zo kan de transplantatie ernstige ziektes beëindigen. Mensen met spierziektes zouden bijvoorbeeld geholpen kunnen worden.

Ethische bezwaren

Canavero geeft toe dat de techniek nog niet perfect is. Bovendien is er ook nog het hoge prijskaartje van een hoofdtransplantatie. Er wordt geschat dat de operatie ongeveer 13 miljoen dollar zou kosten. Bovendien heeft de Italiaanse arts geen rekening gehouden met de ethische bezwaren. De Amerikaanse arts Silver heeft grote bedenkingen bij hoofdtransplantaties. ‘De experimenten uitvoeren is onethisch. Dit is slechte wetenschap en zou nooit mogen gebeuren’ (WK)