Het Verenigd Koninkrijk laat in zeldzame omstandigheden toe dat verschillende vaccins tegen covid-19 worden gebruikt voor de twee vereiste dosissen. ‘Een wetenschappelijke gok’, vinden internationale experts.
Nadat het Verenigd Koninkrijk onlangs besliste om de tweede dosis van het vaccin tegen SARS-CoV-2 uit te stellen om zo meer mensen te kunnen vaccineren met de beperkte voorraden, komen Britse wetenschappers met een nieuw voorstel: wanneer een tweede dosis van een vaccin niet meer voorhanden is, mag die tweede prik met een ander coronavaccin gegeven worden indien het oorspronkelijke vaccin niet meer beschikbaar is.
Het VK was de eerste ter wereld om zowel het vaccin van Oxford/AstraZeneca en Pfizer/BioNTech goed te keuren. Daarna besliste het land om twaalf weken te wachten met de tweede dosis van de vaccins in plaats van de vooropgestelde drie tot vier weken om zo meer mensen te kunnen inenten. Niet iedereen is daar echter voor te vinden. Pfizer zelf waarschuwt voor een dergelijke strategie omdat alternatieve doseringsschema’s niet werden geëvalueerd in de klinische studies. Een eerste dosis van het AstraZeneca-vaccin heeft dan weer maar een effectiviteit van zo’n 60 procent en zou dus te weinig bescherming bieden.
Mix & match
Nu blijkt ook dat de Britse dienst volksgezondheid NHS ‘in bepaalde zeer zeldzame omstandigheden’ de toestemming geeft voor een “mix & match”-strategie voor de vaccins. Dat betekent dat twee verschillende vaccins worden gebruikt voor de twee doses wanneer het onbekend is welk vaccin de persoon als eerste kreeg of wanneer er tekorten blijken te zijn van een bepaald vaccin. Dat laatste zou in de toekomst weleens het geval kunnen zijn voor het Pfizer-vaccin, dat wereldwijd fel gegeerd is.
Wie de eerste keer een Pfizer-vaccin kreeg, zou dus een tweede prik met het AstraZeneca-exemplaar kunnen krijgen onder het motto ‘beter een tweede dosis van een verschillende vaccin, dan helemaal geen tweede dosis.’
Internationale wetenschappers fronsen de wenkbrauwen bij deze aanpak. De US Centers for Disease Control and Prevention stelt dat de goedgekeurde vaccins voor covid-19 niet inwisselbaar zijn en dat de ‘veiligheid en de effectiviteit van een injectie met een gemixt product nog niet onderzocht is’. De beide doses moeten met hetzelfde product gebeuren.
In The New York Times zegt vaccinexpert John Moore van de Cornell University dat de Britten ‘de wetenschap volledig achter zich lijken te hebben gelaten en zich nu een weg uit de rotzooi proberen te gissen’.
Ook de wachttijd van 12 weken tussen beide shots baart Moore zorgen. Wanneer er te lang gewacht wordt, zal de tweede dosis mogelijk minder goed de beschermende krachten van de eerste prik kunnen boosten of bestaat de kans dat mensen hun tweede dosis vergeten te halen of het zelfs niet meer willen.
RNA vs DNA
Omdat er nog geen enkele studie rond de “mix & match”-strategie bestaat, plant de Britse vaccine task force in januari een studie naar de effectiviteit ervan.
Pfizer en AstraZeneca zijn vergelijkbare vaccins. Ze worden allebei in twee doses toegediend en introduceren beide het stekeleiwit, dat zelf niet meer infectueus is, in het lichaam. Dat eiwit leert de afweercellen het coronavirus te herkennen en te bestrijden. Een belangrijk verschil is echter dat de vaccins verschillende methodes hanteren om het immuunsysteem te trainen. Pfizer baseert zijn vaccin op een genetische code in een streng RNA, het vaccin van AstraZeneca is ontworpen op basis van een adenovirus dat een stukje DNA aanlevert. De eerste shot zou al enigszins effectief moeten zijn, maar het is vooral de tweede dosis die het beschermende proces bestendigt en de herinnering aan het virus in het cellulaire geheugen grift.
Hoewel het mogelijk is dat het inwisselen van vaccins nog steeds het lichaam aanzet om het virus te herkennen, blijft het een wetenschappelijke gok, zeggen wetenschappers. De mix & match van vaccins maakt het bovendien moeilijker om duidelijke gegevens te krijgen over de veiligheid van de vaccins.
Het lijkt erop dat het VK koste wat het kost een versnelde immuniteit wil bereiken nu de Britse mutatie in het land welig tiert en ziekenhuizen overspoeld worden. Vanaf deze week wordt het inenten nog opgevoerd. Bedoeling is om 2 miljoen mensen te vaccineren per week. Ondertussen zijn Engeland en Schotland opnieuw in totale lockdown gegaan.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
