Hoe ziet een gezond vaginaal microbioom eruit? Wetenschappers hebben er geen idee van omdat het nog nooit is onderzocht. Nochtans biedt het intieme milieu ongekende mogelijkheden voor diagnostiek en therapieën, vooral in tijden van het coronavirus.
Met het grootschalig citizenscienceproject Isala, vernoemd naar de eerste vrouwelijke Belgische dokter Isala Van Diest (1842-1916), willen onderzoekers van de UAtnwerpen voor het eerst het vrouwelijk microbioom doorgronden.
Het microbioom is een verzamelnaam voor alle micro-organismen in en op een ‘gastheer’ zoals de mens. Een betere kennis van deze micro-organismen biedt onder andere mogelijkheden in de zoektocht naar gezonde alternatieven voor antibiotica, zoals bijvoorbeeld probiotica.
Maar ook in coronatijden is het onderzoek van essentieel belang, zegt Sarah Lebeer van het departement Bio-ingenieurswetenschappen. ‘De covid-19-pandemie is een wake-up call dat microbiologie cruciaal is voor onze gezondheid, de hele maatschappij en ons dagelijks functioneren’, aldus Lebeer.
Zo is het ondertussen duidelijk dat niet iedereen met covid-19 symptomen vertoont. Lebeer vergelijkt het met hoe bijvoorbeeld ook het microbioom van de neus en de keel de vatbaarheid voor virussen beïnvloedt.
‘In een eerder citizenscienceproject dat we al voerden vóór Isala, onderzochten we de “beestjes” in de neus bij gezonde volwassenen (ProCure). Zo ontdekten we grote verschillen tussen volwassen onderling: er woonden heel verschillende bacteriën in hun neus. Meer nog, de bacterieprofielen in de neus-keelholte konden onderverdeeld worden in vier types, een beetje te vergelijken met bloedgroepen, op basis van de bacteriesoort die het meest voorkwam. De aanwezigheid van Streptococcus kan gezien worden als een voorspellende factor voor bacteriële longontstekingen als complicatie bij een griepinfectie. Of dit ook zo is bij het SARS-CoV-2 zal verder onderzoek nog moeten uitwijzen.’
Invloed van lactobacillen op hiv en humaan papillomavirus
Ook voor het vaginale microbioom hebben eerdere studies al aangetoond dat de aanwezigheid van voldoende actieve lactobacillen het risico op virale infecties zoals hiv, herpes of hpv kan verminderen. ‘Het lijkt dus niet meer dan logisch om er alles aan te doen dat zoveel mogelijk vrouwen zoveel mogelijk goede lactobacillen hebben. Alleen beschikken we momenteel nog over te weinig kennis en middelen om hiervoor te zorgen. Isala wil in de eerste plaats in kaart brengen hoe het met de vaginale lactobacillen in Vlaanderen is gesteld.’
Voor het onderzoek zoekt de UAntwerpen 200 vrouwen die mee willen helpen. Elke deelneemster krijgt gratis alle tools om op verschillende momenten in haar menstruatiecyclus een aantal vaginale stalen te nemen. Deze ‘swabs’ zijn eenvoudig, pijnloos en makkelijk te gebruiken in de privacy van je eigen badkamer.
De stalen zullen geanalyseerd worden en op het einde krijgt elke vrouw een persoonlijk overzicht van haar vaginale microbioom. ‘Dit baanbrekend onderzoek kan op termijn leiden tot nieuwe, ongeziene mogelijkheden voor zowel diagnostiek als therapieën’, besluit Sarah Lebeer.
Meer info: https://isala.be/
