Het aanpassen van de biologische klok zou obesitas moeten kunnen bestrijden.
De vrees voor een pandemie van obesitas, van te veel dikke en ongezonde mensen op te veel plaatsen in de wereld, dringt wetenschappers ertoe om inventiever naar oplossingen te zoeken. Anders zullen de kosten van de strijd tegen overgewicht te hoog worden.
Onderzoekers buigen zich onder meer over de biologische klok. Hoe belangrijk die is, merken we elk jaar wanneer we in de lente een uurtje minder kunnen slapen door de overgang naar het zomeruur. Automatisch zijn we enkele dagen wat vermoeider dan normaal. Dat veroorzaakt een lichte vorm van stress in een lichaam.
De klok stuurt ook andere fysiologische processen, zoals de stofwisseling, die bepaalt hoeveel energie we kunnen gebruiken. Wetenschappers krijgen zicht op de mechanismen die daarbij spelen. De vanuit Zwitserland opererende Vlaming Johan Auwerx heeft met een aantal collega’s in het topvakblad Nature een nieuw inzicht bekend gemaakt.
Ingrijpen op het metabolisme
De biologische klok wordt gestuurd door een resem eiwitten die op elkaar inwerken via een ingewikkeld proces van activeren en weer onderdrukken van eigenschappen. De ploeg toont aan dat een klasse van activiteitsonderdrukkende eiwitten een veel belangrijkere rol in de regulatie van de klok speelt dan tot dusver werd aangenomen. Muisjes waarbij de genen met de informatie over de eiwitten worden uitgeschakeld, raken in de war met hun dag- en nachtritme: hun ‘dagen’ en ‘nachten’ worden korter. Ook hun vetverwerkende systemen lopen in het honderd.
De eiwitten oefenen hun remmende werking uit door zich te hechten aan specifieke locaties op genen die instaan voor het sturen van hun activiteit: ze blokkeren dus een soort schakelaars. De studie bevestigt dat de biologische klok en de stofwisseling nauw met elkaar verweven zijn. Wat de hoop doet rijzen dat er via de klok kan worden ingegrepen op het metabolisme. (DD)