Nadat een politieagente vorige week een zwarte man doodschoot in zijn eigen appartement in Dallas, lijkt er beweging te zitten in de discussie over excessief politiegeweld tegen zwarte Amerikanen.
De 26-jarige Botham Shem Jean was thuis in zijn appartement in Dallas (Texas) toen er ineens een politieagente in uniform binnenkwam. Wat er vervolgens precies gebeurde is onduidelijk, maar zeker is dat de agente, Amber Guyger, haar wapen afvuurde en Jean in de borst en buik raakte. Hij werd in het ziekenhuis dood verklaard.
Guyger zegt dat ze na een lange shift per ongeluk het appartement van Jean binnenstapte; ze dacht dat ze in haar eigen appartement was, één verdieping lager. Ze zou Jean hebben aangezien voor een inbreker, en hem ‘verbale opdrachten’ hebben gegeven, waar hij kennelijk niet naar luisterde. Vervolgens schoot ze hem neer, met fatale wonden tot gevolg.
Het bizarre incident roept veel vragen op: waarom was Guyger in het verkeerde appartement? Waarom herkende ze eenmaal binnen niet dat ze niet in haar eigen huis was? Waarom koos ze ervoor om haar wapen af te vuren?
Als hij een witte man was geweest, was het dan anders afgelopen? Had ze dan anders gereageerd?
Maar de meest gevoelige vraag is wel: zou hetzelfde zijn gebeurd als Jean een andere huidskleur had gehad? Die vraag werd ook gesteld door Allison Jean, de moeder van het slachtoffer. ‘Als hij een witte man was geweest, was het dan anders afgelopen? Had ze dan anders gereageerd?’
Statistieken
Ondanks de inmiddels jarenlange discussie over politiegeweld, worden hier in de VS nog altijd geen betrouwbare nationale statistieken over bijgehouden. De beste cijfers die er zijn, komen van media als The Washington Post, die op basis van berichten in lokale media bijhouden hoe vaak er mensen worden doodgeschoten door de politie. In het hele land zijn dat er ongeveer duizend per jaar.
Vorig jaar was het slachtoffer in 22 procent van de gevallen een zwarte man, terwijl zij slechts 6 procent van de Amerikaanse bevolking uitmaken. In 2017 werden 19 ongewapende zwarte mannen doodgeschoten door de politie, blijkt uit de cijfers van The Washington Post.
De protestbeweging Black Lives Matter vraagt sinds 2013 aandacht voor dit probleem. Door de activisten zijn namen als Tamir Rice, Eric Garner en Philando Castile in de VS alom bekend geworden. Alle drie waren zwart en werden in de afgelopen jaren doodgeschoten door politieagenten. Geen van de agenten werd gestraft.
Conservatieve ommezwaai
In de conservatieve media worden Black Lives Matter-activisten vaak neergezet als relschoppers die ‘anti-politie’ zijn. Daarbij helpt het niet dat zij vaak gechargeerd taalgebruik inzetten, door bijvoorbeeld te zeggen dat er in de VS een ‘jachtseizoen’ is op zwarte mannen.
Toch viel afgelopen week op dat zowel links als rechts Amerika wees op de vooroordelen waar zwarte mensen mee te maken hebben in hun interacties met de politie. Waar conservatieve media in het verleden vaak de kant kozen van de agent – die toch zeker gevaar voor zijn of haar eigen leven moest hebben gevoeld – was er ditmaal vooral sympathie voor het slachtoffer. De details van het incident in Dallas zorgden ervoor dat het min of meer onmogelijk was om Guygers handelen te verdedigen.
In een veel gedeeld artikel in National Review schreef de conservatieve commentator David French dat het tijd is om kritisch te kijken naar de ‘diepgewortelde, systemische oorzaken’ achter politiegeweld, ‘inclusief oorzaken die te maken hebben met ras, cultuur, de wet en training’.
Nog opvallender was dat hij een kritische blik wierp op zijn eigen werk, waarin hij veel kritiek had geuit op de Black Lives Matter-beweging. Hij beschuldigde de protestgroep eerder van extremisme en verspreiding van feitelijke onjuistheden. Maar daarbij verloor hij uit het zicht dat politiegeweld wel degelijk een probleem is, schreef French deze week.
‘Mijn werk in zijn totaliteit minimaliseerde de essentiële zoektocht naar individuele gerechtigheid, het bewijs dat wel degelijk bestaat voor systemische, raciale vooroordelen. En ik lette niet scherp genoeg op de echte problemen die bijdragen aan het grote aantal doden door politiekogels in de VS.’
Zelfs binnen de vier muren van zijn kasteel, zijn thuis, was Jean niet veilig voor ongeoorloofd politiegeweld
‘Bot gezegd’, schreef French, ‘als ik mijn oudere artikelen teruglees, denk ik dat ze meer bijdroegen aan een bepaald partijdig standpunt dan aan een harde, heldere zoektocht naar de waarheid.’ In het hypergepolariseerde Amerika is het bijna ongehoord dat een publiek figuur zo van gedachten verandert, en daar ook nog open over is.
Ook het rechtse tijdschrift Commentary schreef dat conservatieven na de dood van Botham Shem Jean ‘iets minder snel moeten volhouden dat we geen systemische problemen hebben’. ‘Zelfs binnen de vier muren van zijn kasteel, zijn thuis, was Jean niet veilig voor ongeoorloofd politiegeweld.’
Toen een lokale nieuwszender donderdag melding maakte van het feit dat er marihuana was gevonden in het appartement van Jean, was daar aan beide kanten van het politieke spectrum vooral verontwaardiging over. ‘Irrelevant. 100 procent irrelevant’, twitterde de conservatieve journalist Guy Benson.
https://twitter.com/guypbenson/status/1040371824343871494Guy Bensonhttps://twitter.com/guypbenson
Irrelevant. 100% irrelevant. https://t.co/1jZaBLNUJh
— Guy Benson (@guypbenson) September 13, 2018
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
550rich3153600000Twitterhttps://twitter.com1.0
Zelfs Dana Loesch, woordvoerder van de wapenlobbygroep NRA, vroeg zich af: ‘Hoe is dit relevant voor wat er is gebeurd?’ (Loesch had eerder nog ophef veroorzaakt door te zeggen dat het incident ‘heel anders had kunnen uitpakken’ als Jean ‘een gezagsgetrouwe wapenbezitter was geweest’.)
https://twitter.com/DLoesch/status/1040377725268238342Dana Loeschhttps://twitter.com/DLoesch
How is this germane to what happened? https://t.co/83LrJMHztu
— Dana Loesch (@DLoesch) September 13, 2018
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
550rich3153600000Twitterhttps://twitter.com1.0
Arrestatie
Guyger is gearresteerd wegens doodslag, en is inmiddels weer vrij op borgtocht. Uiteindelijk moet een speciale onderzoeksjury bepalen of ze inderdaad voor de rechter moet verschijnen, en of ze dan wordt aangeklaagd wegens doodslag of moord.
Zulke jury’s besloten in veel eerdere gevallen om politieagenten vrijuit te laten gaan, tot frustratie van activisten die oproepen tot gerechtigheid voor de families van slachtoffers. Zij kunnen vaak niet rekenen op het strafrecht, maar moeten hopen op een schadevergoeding na een civiele rechtszaak.
Daar lijkt nu langzaam verandering in te komen. Een Texaanse agent die de vijftienjarige Jordan Edwards doodschoot, werd vorige maand veroordeeld tot een celstraf van vijftien jaar. En in Pittsburgh werd eerder dit jaar een politieagent aangeklaagd wegens moord, nadat hij de zeventienjarige Antwon Rose had doodgeschoten.
De standpunten van de Black Lives Matter-beweging lijken zo stapje voor stapje door te dringen in het Amerikaanse justitiële systeem, en in de samenleving als geheel. De dood van Botham Shem Jean geeft dat proces weer een extra zetje.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
