Met een nieuw grondoffensief plant Israël de Gazastrook langdurig te bezetten. Midden-Oostenkenner Didier Leroy (Studiecentrum voor Veiligheid en Defensie) ziet in het voortzetten van de oorlog een verrottingsstrategie. ‘Elke Hamasstrijder die wordt uitgeschakeld, wordt vervangen door een nieuwe.’
Gisteren besliste het Israëlische oorlogskabinet wat al langer in de lucht hing: er komt een nieuw offensief in Gaza. Daarbij wil Israël de Gazastrook in handen nemen en (langdurig) bezetten. Bij die operatie zal de Gazaanse bevolking ‘verplaatst worden om ze te beschermen’, aldus de Israëlische premier Benjamin Netanyahu.
Officieel presenteert Netanyahu de voorbereidingen voor een nieuwe militaire operatie als een manier om de druk op Hamas op te voeren. Didier Leroy, Midden-Oostenkenner aan het Studiecentrum voor Veiligheid en Defensie, ziet een veel cynischere agenda.
Hoe begrijpt u de doelen van de nieuwe militaire operatie?
Didier Leroy: Israël wil de aloude verdeel-en-heersstrategie toepassen. Het wil de Gazastrook opdelen in kleine gebiedjes zonder centrale leiding. Het eindresultaat zou zijn dat steden als Gaza-Stad, Khan Younis en Rafah aparte stadstaatjes worden waarin concurrerende groeperingen aan de macht zijn. Dat zou voor een soort clanlogica zorgen waarbij organisaties als Islamitische Jihad, Hamas of plaatselijke clans de facto de leiding hebben over een lapje grond. Dat zou ervoor zorgen dat ze voortdurend met elkaar in de clinch liggen.
Hoe moeten we die aanpak begrijpen?
Leroy: Israël wil niet dat de Gazastrook nog een territoriale eenheid vormt. Het Israëlische leger wil verschillende corridors creëren waarlangs het vervoer van goederen, voedsel en mensen naar Gaza kan controleren. Dat zou Israël toelaten om een deel van de Gazastrook, waaruit het zich in 2005 heeft teruggetrokken, te herkoloniseren. Israël hoopt in Gaza de situatie van de Westelijke Jordaanoever te recreëren na de Oslo-akkoorden: het bestuur overlaten aan lokale groeperingen, maar finaal alle toegangswegen controleren.
Daardoor wordt het voor de Palestijnen alleen maar moeilijker om ooit een staat te vormen.
Leroy: Netanyahu probeert zelfs niet meer te maskeren dat dat zijn doel is. Hij wil absoluut aan de macht blijven omdat zijn premierschap hem beschermt tegen juridische vervolging. Daarvoor moet hij de extremisten ter wille zijn. Zijn belofte is: met mij aan het hoofd komt er nooit een Palestijnse staat.
‘De belofte van Netanyahu aan de Joodse extremisten luidt: met mij aan het hoofd komt er nooit een Palestijnse staat.’
Wat verwacht u van deze nieuwe operatie?
Leroy: Cru gesteld valt er in de Gazastrook steeds minder te vernietigen. Je vraagt je af welke doelwitten nog overblijven. De bombardementen zullen erop gericht zijn om een volksverhuizing op gang te brengen. De inwoners van Gaza-Stad zullen naar het zuiden geduwd worden, de inwoners van Rafah naar het noorden. Dat zal voor overbevolking zorgen die op termijn alleen maar meer radicalisering in de hand zal werken.
‘Netanyahu wil de laatste bewakers van de democratie uitschakelen’
Vindt u het vreemd dat Netanyahu de gijzelaars van de Hamas-aanval van 7 oktober 2023 eigenlijk heeft opgegeven?
Leroy: Netanyahu heeft de illusie dat het terugbrengen van de gijzelaars een prioriteit was aan diggelen geslagen. Hij heeft lange tijd kunnen kapitaliseren op de tactische successen van het Israëlisch leger in Gaza en Libanon, op de spanningen met Iran, op de instorting van het Assadregime in Syrië. Daardoor heeft hij de aandacht voor de families van de gijzelaars kunnen wegnemen. De Israëlische regering heeft het gevoel dat ze vandaag niet meer onder druk staat om de gijzelaars per se terug te halen.
Hoe moeten we de sterkte van Hamas momenteel inschatten?
Leroy: Het is duidelijk dat Hamas enorm verzwakt is. Ze hebben enorme hoeveelheden voertuigen, informatica, munitie en ondergrondse infrastructuur verloren. Er is de voorbije weken geen enkel projectiel vanuit Gaza op Israël afgevuurd. Dat is hoogst opmerkelijk: doorgaans schiet Hamas nu en dan weleens een raket af, als een soort symbolische actie.
Slaagt Hamas erin nieuwe strijders te blijven rekruteren?
Leroy: Ja. Elke slachtpartij genereert bijna automatisch een nieuwe generatie verzetsstrijders die wraak willen nemen op Israël. Eigenlijk houdt Israël een spelletje Whack-a-Mole, waarbij elke Hamasstrijder die wordt uitgeschakeld vervangen wordt door een nieuwe. De Hamasstrijders die het Israëlisch leger nu doodt, zijn de vervangers van de vervangers van de vervangers van de oorspronkelijke strijders.
Onder Israëlische reservisten heerst ongenoegen over de manier waarop Netanyahu de democratie ondergraaft. Kan dat het Israëlisch leger parten spelen?
Leroy: Er zijn altijd contestaties onder reservisten wanneer ze worden opgeroepen, maar dat zal waarschijnlijk geen echte impact hebben op het functioneren van het leger. Bovendien worden, voor het eerst in de geschiedenis van Israël, nu ook de ultraorthodoxen opgeroepen voor de legerdienst. De Israëlische samenleving is zich ervan bewust dat er cruciale tijden zijn aangebroken. Zelfs als veel Israëli’s Netanyahu hartsgrondig haten, blijft een grote meerderheid achter het leger staan. Er is een maatschappelijke consensus dat de Hamasaanval van 7 oktober niet beloond mag worden met de oprichting van een Palestijnse staat.
Wat is de invloed van Trump op de opstelling van de Israëlische regering?
Leroy: De komst van Trump moedigt de Israëlische regering aan om nog harder op te treden. Alleen over Iran verschillen Trump en Netanyahu grondig van mening. Trump wil het liefst een deal met Iran sluiten zonder dat hij militaire actie hoeft te ondernemen, terwijl Israël net wel militaire actie wil.
Verwacht u enig weerwerk van de Arabische landen?
Leroy: De Arabische landen zijn enorm verdeeld over de Palestijnse zaak. Doorgaans volgen Arabische landen ongeveer de regel: hoe verder ze van Israël af liggen, des te luidruchtiger hun steun voor de Palestijnse zaak. Zodra er een risico bestaat dat ze Palestijnse vluchtelingen moeten opvangen, valt de steun voor de Palestijnse zaak weg. Dat risico is enorm toegenomen nu Trump het idee heeft gelanceerd om een ‘Gaza Riviera’ te bouwen, waarbij de Gazaanse bevolking grotendeels naar Egypte of Jordanië gedwongen zou worden.
Hoe begrijpt u de langetermijnstrategie van Israël?
Leroy: Het is eens te meer de verrottingsstrategie. Ik vrees dat we de Gazastrook beetje bij beetje zullen zien uiteenvallen, zoals dat eigenlijk ook met de Westelijke Jordaanoever gebeurt. De aanval van 7 oktober is voor Israël de aanleiding gebleken om de tweestatenoplossing voorgoed onmogelijk te maken.
Waarom Benjamin Netanyahu de oorlog niet kan stoppen
Israëlisch-Palestijns conflict
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier