Wat de herdenking van Charlie Kirk zegt over de religieuze wending van MAGA

Weduwe Erika Kirk en Donald Trump op de herdenking voor de vermoorde Charlie Kirk. © REUTERS
Jeroen Zuallaert

Charlie Kirk legde de laatste jaren steeds meer nadruk op zijn religieuze overtuiging en overwoog zelfs een bekering tot het katholicisme. Zijn beweging Turning Point zal volgens Matthew Boedy, professor politieke retoriek, de richting van de Republikeinse Partij in de komende jaren grondig beïnvloeden. ‘Zijn missie was om Amerika te verchristelijken en de democratie te vernietigen.’

Met een indrukwekkend, meer dan zeven uur durend evenement werd afgelopen zondag de vermoorde Charlie Kirk herdacht. Donald Trump en de fine fleur van zijn regering en MAGA-beweging waren aanwezig.

Daarbij benadrukten verschillende sprekers Kirks religieuze overtuigingen. Steve Miller, Trumps meest invloedrijke adviseur, beweerde dat ‘engelen weenden’ op de dag van Kirks dood. Defensieminister Pete Hegseth stelde dat Kirk een ‘spirituele oorlog’ voerde. Het hoogtepunt van de dienst kwam er toen Kirks weduwe Erika het woord nam en verkondigde dat ze Kirks moordenaar naar christelijk voorbeeld al vergeven had. Ze had eerder al gezworen dat ze het werk van haar vermoorde echtgenote zal verderzetten.

Recente bekeerling

Die religieuze ondertoon mag verbazen. Hoewel Kirk in een gelovig gezin opgroeide, begon hij als een nadrukkelijk seculaire activist. Turning Point USA (TPUSA), zijn jongerenorganisatie die uitgroeide tot een van de motoren van de Trumpbeweging, verdedigde aanvankelijk vooral klassieke conservatieve overtuigingen. In 2018 uitte Kirk nog kritiek op overheden die een christelijk wereldbeeld proberen op te leggen.

Pas in 2020 geraakte Kirk in de ban van Sean Feucht, een evangelist en muzikant die de nakende terugkeer van Christus bezingt. In 2021 startte Charlie Kirk TPUSA Faith, een religieuze onderafdeling van Turning Point die ‘de kerk wil verenigen’ en ‘wokisme uit de Amerikaanse preekstoel wil bannen’.

Enkele dagen voor de moord suggereerde Kirk dat hij een bekering tot het katholicisme overwoog.

De laatste jaren legde Kirk steeds meer nadruk op zijn religieuze overtuiging. Zo noemde hij in 2022 de scheiding tussen kerk en staat ‘een verzinsel van seculaire humanisten’. Tijdens meetings stelde hij dat de Amerikaanse natie boete moet doen om opnieuw geboren te worden. Hij suggereerde enkele dagen voor de moord zelfs dat hij een bekering naar het katholicisme overwoog.

Kruisbestuiving

Binnen MAGA zijn er opvallend veel late bekeerlingen. Vicepresident JD Vance bekeerde zich in 2019 tot het katholicisme. Ook defensieminister Pete Hegseth werd in 2022 na een leven van drank en veelwijverij katholiek. Kari Lake en Marjorie Taylor Greene, twee van Trumps meest baldadige cheerleaders, bekeerden zich tijdens de pandemie tot het evangelisme.

MAGA is in oorsprong geen religieus fenomeen. Het is een breed verbond van zeer uiteenlopende groeperingen, die elkaar vaak niet kunnen luchten. Binnen MAGA zitten zowel goddeloze etnonationalisten als religieuze radicalen en antidemocratische techondernemers. Tegelijk is er binnen MAGA een zekere kruisbestuiving ontstaan. ‘Traditionele’ conservatieven als Marco Rubio manifesteren nu nadrukkelijker hun religieuze overtuiging. Etnonationalisten als Stephen Miller benadrukken de voorbije jaren dat het christendom de ziel van de Amerikaanse natie is.

Hoe JD Vance de politieke erfenis van Charlie Kirk probeert te claimen

Kirk was een recente bekeerling en voelde de noodzaak om zich extra te bewijzen.

Bewijsdrang

Zelfs als zijn religieuze overtuiging oprecht was – Kirk volgde naar oud Bijbels gebruik zelfs de sabbat – gedroeg hij zich als een recente bekeerling. Kirk, die in december een boek zou publiceren over zijn geloof, voelde de noodzaak om zich extra te bewijzen.

Die overtuiging ging bijzonder ver. Matthew Boedy, een professor politieke retoriek uit Georgia publiceert binnenkort een boek over Kirks beweging. Daarin beschrijft hij hoe Kirk verschillende uiterst radicale predikanten bij zijn achterban introduceerde en hun ideeën mainstream hielp maken. Kirks beweging heeft volgens hem als missie Amerika te verchristelijken en de democratie te vernietigen. Turning Point zal volgens Boedy de richting van de Republikeinse Partij in de komende jaren grondig beïnvloeden.

‘We zijn allemaal Charlie Kirk’, stelde Donald Trump jr. Net dat zou voor Kirks beweging het grote probleem kunnen zijn.

De ironie is natuurlijk dat net die steeds religieuzere invulling finaal de politieke erfenis van Kirk bedreigt. Zijn onmiskenbare politieke talent bestond er net in dat hij erin slaagde om onwaarschijnlijke coalities te bouwen. Door hem op te voeren als martelaar kan Turning Point een enorme boost krijgen. Tegelijk is het duidelijk dat zulke organisaties kwetsbaar zijn eens de messias wegvalt. De kans dat Kirks beweging uiteenvalt in onderlinge twisten en schismata is niet denkbeeldig, zeker wanneer die radicale kijk op religie de bovenhand zou halen. Een duidelijke opvolger is er vooralsnog niet.

We zijn allemaal Charlie Kirk’, stelde Donald Trump jr. op de begrafenis van zijn goede vriend en bondgenoot. Net dat zou voor Kirks beweging het grote probleem kunnen zijn.

De inner circle van Trump: wie zit er in de bonte coalitie die de Amerikaanse democratie wil slopen?

Partner Expertise