Wapenwedloop al begonnen: minder communicatie tussen VS en Rusland dan tijdens Koude Oorlog

Donald Trump en Vladimir Poetin © Reuters

De VS stappen uit het INF-ontwapeningsverdrag. De vraag is wat er nu komt.

Een grote verrassing was het niet meer. Een kleine week voor Donald Trump dan toch zijn State of the Union zou houden, stapten de Verenigde Staten uit het Intermediate-Range Nuclear Forces-verdrag met Rusland. Dat INF-verdrag uit 1987 verbood beide wereldmachten nucleaire gronddoelraketten voor de middellange afstand te produceren of te ontplooien. Kort na Trumps beslissing hebben ook de Russen het verdrag opgezegd. Daarmee zet de afbraak zich door van het systeem van wapenbeheersing dat over enkele decennia moeizaam werd opgebouwd. Het volgende verdrag dat op het blok ligt, is dat over de beperking van strategische kernwapens. Dat zou voor 2021 moeten worden verlengd.

Washington zegt het INF-verdrag op omdat Moskou het al een tijd niet meer naleeft, wat het Kremlin nu ook niet meer ontkent.

De beslissing roept zeker in Europa de herinnering op aan de donkere dagen van de Koude Oorlog. In Duitsland werd al de vraag gesteld of de vredesbeweging nog bestaat, die ooit honderdduizenden mensen op straat bracht. Zowel de Russen als de Amerikanen houden vol dat ze geen nieuwe wapenwedloop willen, maar in de praktijk is die al begonnen. Washington zegt het INF-verdrag op omdat Moskou het al een tijd niet meer naleeft, wat het Kremlin nu ook niet meer ontkent. Het zegt dat het wel nieuwe raketten moest ontplooien, omdat de VS tegen alle afspraken in wapens installeerden in landen van het voormalige Oostblok. Washington trekt ook veel geld uit voor de productie van nieuwe kernwapens, die – volgens sommigen – ‘klein genoeg zijn’ om het gebruik ervan te overwegen.

Het INF-verdrag wordt ook opzijgeschoven omdat andere landen met atoomwapens, zoals China, Noord-Korea en Pakistan, er niet bij betrokken zijn. De wereld is veranderd. Rusland en Amerika houden nu niet meer alleen elkaar in de gaten. Zeker voor Amerika is wat in Azië gebeurt misschien nog belangrijker. Ook als gevolg van het onderzoek naar de relatie tussen de entourage van Donald Trump en Moskou tijdens de campagne voor de presidentsverkiezingen in 2016 is er nu minder communicatie tussen Rusland en Amerika dan zelfs tijdens de Koude Oorlog.

Hoe het verder gaat, weet alsnog niemand. Dit zou het moment kunnen zijn om landen zoals China, Pakistan en India bij nieuwe gesprekken over wapenbeheersing te betrekken, maar de eerste stap daarvoor is nog niet gezet. Het is ook weinig waarschijnlijk dat die van Donald Trump zal komen. De Europese NAVO-bondgenoten spraken vorige week hun steun uit voor de Amerikaanse beslissing. Zij zullen in ieder geval met opluchting hebben vernomen dat het Huis van Afgevaardigden in Washington besliste dat Trump zijn land niet zomaar uit de NAVO kan terugtrekken, als hij dat zou willen.

Dit artikel verschijnt woensdag 6 februari in Knack.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content