‘Het is mogelijk om een inclusieve, migratie-tolerante samenleving te creëren in West-Europa, zodat de propaganda van IS faalt’, concludeert de socioloog Stefano Bonino. ‘Kijk maar naar Schotland.’
Moslims in Schotland doen het economisch beter dan hun geloofsgenoten in andere Europese landen. Bovendien wonen ze minder afgescheiden van de rest van de samenleving. Dat schrijft de auteur Robert Beckhusen op de blog War is Boring.
‘In West-Europa worstelen een heleboel overheden met de vraag hoe ze moeten omgaan met geradicaliseerde moslims. Onder meer vanuit België en Frankrijk vertrok reeds een relatief groot aantal jongemannen richting Syrië en Irak om zich aan te sluiten bij de terreurgroep Islamitische Staat (IS).’ Volgens Beckhusen ligt discriminatie en een groot anti-moslimgevoel bij de autochtone bevolking hiervoor aan de basis. ‘Toch is het mogelijk om een inclusieve, migratie-tolerante samenleving te creëren in West-Europa, zodat de propaganda van IS faalt’, schrijft hij. ‘Kijk maar naar Schotland.’
Canada
Daarvoor verwijst hij naar een studie van de socioloog Stefano Bonino verschenen in een publicatie van Combat Terrorism Center. ‘Schotland slaagt er in een klimaat te creëren waarin radicale ideeën, waaronder IS-propaganda, minder vat hebben op jongeren. Terreurbestrijders kunnen daarom lessen trekken uit de Schotse aanpak.’
Schotland verschilt erg van België, daar is de moslimgemeenschap armer en leeft ze veel meer gesegregeerd
Bonino vergelijkt Schotland met Canada. ‘Ook dat land toont aan dat een tolerante houding tegenover immigratie en minder agressieve ideeën over buitenlandse politiek de kans op gefrustreerde jongeren die zich aangetrokken voelen tot geweld verkleint.’
Al benadrukt de professor van Northumbria University dat voorzichtigheid geboden is. ‘Radicale ideeën kunnen zich steeds ondergronds ontwikkelen.’ Zo zijn er ook Schotten die sympathie uitten voor IS en een kleine groep sloot zich daadwerkelijke aan bij de terreurgroep.
Schotse identiteit
De grootste moslimgemeenschap in Schotland heeft Pakistaanse roots, en komt voornamelijk uit de welvarende provincie Punjab. ‘Dit staat in fel contrast met België, daar is de moslimgemeenschap armer en leeft ze veel meer gesegregeerd.’ De Pakistaanse Schotten kampen met een positief imago. ‘Ze hebben de zaadjes voor hun economisch succes zelf geplant en worden daardoor aangeduid als een hardwerkende gemeenschap met relatieve financiële stabiliteit.’
Een andere ‘succesfactor’ zou de SNP zijn, de Schotse Nationale Partij. Zij combineert sociaaldemocratische ideeën met separatistisch nationalisme. De partij slaagde er niet in om Schotland uit Groot-Brittannië te halen in een referendum in 2014. Wel haalde het SNP bij de verkiezingen in 2015 een grote overwinning. Met 56 van de 59 zetels won de partij er 50 tegenover 2010. Labour, de Conservatives en Lib Dems haalden elk slechts één zetel. De SNP heeft een grote aanhang onder moslims. ‘Zij vinden een Schotse identiteit belangrijker dan een Islamitsch front, vat Bonino samen.’
Hoofddoek
Al kent de tolerantie ook haar limieten. Na de aanslagen in Parijs in november 2015, berichtte BBC uitgebreid over gevallen van racisme tegenover moslims in Glasgow. ‘Voor het eerst behandelden personen mij anders, simpelweg omdat ik moslim ben’, aldus Asma Ali. ‘Mensen staren naar mij en mompelen woorden als ik voorbij wandel.’ Vooral vrouwen werden het slachtoffer van stigmatisering. ‘Met mijn hoofddoek op ben ik dan ook gemakkelijk te identificeren als moslim.’
Volgens schattingen wonen er zo’n 73.500 moslims in Schotland, ongeveer 1,5 procent van de totale bevolking. (AVE)
