Deze week zei Nancy Pelosi, de voorzitter van het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden, president Donald Trump niet te willen afzetten. Ze wil dat hij crimineel vervolgd wordt. Is dat überhaupt een optie?
Sinds de persconferentie van Robert Mueller vorige week – waarin de speciaal aanklager zei ‘dat als we dachten dat Donald Trump geen schuld had (aan het belemmeren van de rechtsgang, nvdr.), dan zouden we dat wel gezegd hebben’ – gonst het in Washington DC opnieuw over een mogelijke afzetting van president Donald Trump. 59 Democraten en 1 Republikein in het Huis van Afgevaardigden willen zo’n procedure nu starten, maar de voorzitter van het Huis, de Democratische Nancy Pelosi, heeft verschillende keren aangegeven niets te zien in het afzetten van Trump.
Volgens experts neemt ze die positie in omdat ze koste wat kost de Democratische meerderheid in het Huis in 2020 wil beschermen, en de uiteindelijke Democratische presidentskandidaat een kans op overwinning wil gunnen. Pelosi zou volgens de experts menen dat een afzettingsprocedure Trump net zou kunnen helpen in 2020 bij onafhankelijke kiezers, omdat hij zich ermee in een slachtofferrol kan plaatsen. En een afzetting zou het land nog verder kunnen polariseren, vreest ze. Omdat Pelosi de persoon is die een dergelijke procedure in gang zou moeten zetten, zal het er voorlopig niet van komen.
Pelosi’s voorkeur gaat er naar uit om Trump in 2020 bij de presidentsverkiezingen te verslaan en hem vervolgens over te leveren aan de autoriteiten.
Maar achter de schermen zou er nog een andere reden kunnen zijn dat Pelosi niet op afzetting aanstuurt, berichtten Amerikaanse media donderdag. In een overleg achter gesloten deuren zou Pelosi gezegd hebben dat ‘ik hem niet afgezet wil zien, maar in de gevangenis‘. Pelosi’s voorkeur gaat er dus naar uit om Trump in 2020 bij de presidentsverkiezingen te verslaan en hem vervolgens over te leveren aan de autoriteiten. Zolang Trump president is, kan hij volgens het ministerie van Justitie namelijk niet vervolgd worden.
Mueller ontslaan
Hoewel het Mueller-rapport vaststelt dat er Russische inmenging in de verkiezingen van 2016 is geweest, kan er niet met zekerheid gezegd worden dat de Trump-campagne bewust met die Russische actoren heeft afgestemd. Op dat vlak moet Trump zich dus geen zorgen maken.
Het tweede deel van het rapport ging in op mogelijke belemmeringen van de rechtsgang door president Trump, een criminele daad. Volgens Politico zijn er tien verschillende voorbeelden van gedrag die als belemmering gezien kunnen worden, met verschillende hoeveelheden bewijs en verschillende kansen op succesvolle vervolging.
De volgens Politico belangrijkste drie gedragingen, die volgens 1000 voormalige openbaar aanklagers voldoende zouden zijn om een strafprocedure te starten, hebben betrekking op Mueller zelf. Trump wilde van hem af. Op 17 juni 2017 gaf hij daarom Don McCahn, de toenmalige advocaat van het Witte Huis, de opdracht Rod Rosenstein, de voormalige onderminister voor Justitie die het Mueller-onderzoek overzag, te melden dat hij Mueller moest ontslaan. Trump zou ‘je moet dit echt doen’ gezegd hebben tegen McGahn. Toen McGahn de opdracht vervolgens negeerde, zou Trump hem later die dag gebeld hebben om de vraag te herhalen. McGahn zou daarop zijn ontslag ingediend hebben, wat op dat moment nog niet doorging (McGahn verliet het Witte Huis uiteindelijk in oktober 2018).
Belemmering van de rechtsgang kan alleen strafrechtelijk vervolgd worden binnen vijf jaar nadat de criminele daad plaatsvond.
Twee dagen later, op 19 juni 2017, riep Donald Trump zijn voormalige campagnemanager Corey Lewandowski bij zich in het Witte Huis. Trump vroeg Lewandowski een boodschap over te brengen aan de toenmalige minister van Justitie, Jeff Sessions, die zichzelf gedistantieerd had van het Mueller-onderzoek. McGahn had Trump eerder verteld dat hij als president geen contact mocht zoeken met de instanties die met het onderzoek bezig waren, de FBI en het ministerie van Justitie. Daarom vroeg hij Lewandowski om Sessions te vragen in een openbare toespraak duidelijk te maken dat het Mueller-onderzoek alleen over toekomstige gevallen van inmenging van verkiezingen zou gaan, niet over inmenging in de verkiezingen van 2016. Als Sessions dat niet zou doen, moest Lewandowski zeggen dat Sessions ontslagen was. De boodschap belandde uiteindelijk nooit bij Sessions en de omvang van het onderzoek werd niet aangepast. Maar Mueller zou in zijn rapport genoeg bewijs hebben om deze manier van gedragen geloofwaardig voor te leggen aan een rechtbank.
En dan was er nog de poging van Trump om vals bewijs te creëren. De New York Times bracht begin 2018 het nieuws dat Trump McGahn gevraagd had Mueller te ontslaan. Trumps persoonlijke advocaat vroeg McGahn dat nieuwsbericht te ontkennen, wat McGahn weigerde. Trump zou vervolgens gedreigd hebben McGahn te ontslaan als hij niet een brief zou schrijven die de berichtgeving van de New York Times tegensprak. Dit is het belemmeren van de rechtsgang, omdat McGahn inmiddels een getuige was in het Mueller-onderzoek. Het proberen beïnvloeden van een getuige is een een vorm van belemmering, en daarmee een criminele daad.
Vijf jaar
Er zijn nog een aantal andere voorvallen die mogelijk crimineel vervolgbaar zijn, zoals het ontslaan van James Comey als FBI-directeur, maar volgens experts zijn die om verschillende redenen minder kansrijk in een rechtbank.
Zolang Trump president is, kan hij volgens staand beleid van het ministerie van Justitie niet vervolgd worden. Bovendien kan belemmering van de rechtsgang alleen strafrechtelijk vervolgd worden binnen vijf jaar nadat de criminele daad plaatsvond. Dit alles vond plaats in 2017, dus de zaak verloopt in 2022. Als Trump verkozen wordt in 2020, blijft hij aan tot begin 2025. Drie jaar na de verloopdatum. Er is Trump dus alles aan gelegen om herverkozen te worden, omdat hij dan in geen geval vervolgd kan worden voor mogelijke criminele daden tijdens zijn eerste campagne.
Maar zelfs als Trump in 2020 verliest, achten sommige waarnemers de kans niet groot dat hij vervolgd zal worden voor belemmering van de rechtsgang. Een openbaar aanklager moet nog altijd de aanklacht indienen en een strafzaak opstarten. Als Trump in 2020 verliest, zal hij nog altijd veel steun genieten bij een flinke groep Amerikanen. Trump vervolgen zal dan waarschijnlijk precies leiden tot de verdere polarisatie waar Pelosi voor vreest.
Een maand nadat Richard Nixon aftrad als president werd hij gepardonneerd door zijn opvolger Gerald Ford. Ze waren weliswaar van dezelfde partij, maar de notie dat het pardon er kwam om een bladzijde om te slaan als natie, werd alom geaccepteerd. Aaron Blake van The Washington Postacht het niet onwaarschijnlijk dat – in het geval dat Trump in 2020 verliest en er een Democratische president komt – diezelfde gedachte, ‘een bladzijde omslaan’, dan opnieuw actueel wordt en dat Trump ofwel niet vervolgd, ofwel gepardonneerd wordt. De uitspraak van Pelosi dat ze Trump ‘in de gevangenis’ wil zien, moet daarom met een korrel zout genomen worden, aldus Blake.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
