Vlaanderen eerst

Alex Salmond © Image Globe

Schotse nationalisten willen rustig de tijd nemen om een referendum over onafhankelijkheid voor te bereiden.

Alex Salmond is geen man van het grote gebaar. Maar de leider van de nationalistische minderheidsregering in Schotland is er wel in geslaagd om met zijn Scottish National Party (SNP) een absolute meerderheid te verwerven bij de regionale verkiezingen, ondanks alle pogingen van Conservatieven en socialisten om dat te verhinderen.

Labour liet de kiesdistricten in zijn voordeel hertekenen, terwijl de tory’s ermee dreigden om de Scotland Bill in te trekken als de roep om afscheiding te sterk wordt. Die wet hevelt bevoegdheden en geld over naar de deelstaat.

Na zijn herverkiezing tot eerste minister van Schotland profileerde Salmond zich als een gematigd, maar vastberaden linkse nationalist. Een begaafd spreker is hij niet, wel een doorgewinterd econoom met een grondige kennis van de geschiedenis.

Hij zette meteen de toon: Schotland heeft al grondwettelijke bevoegdheden. Het heeft een eigen rechtssysteem, toezicht op de gevangenissen, gezondheidszorg en onderwijs. ‘Maar het is hoog tijd dat we een eigen buitenlands en defensiebeleid kunnen voeren. Schotland zou zich nooit laten meeslepen in een onwettige oorlog als die in Irak, en de SNP wil ook alle kernwapens weg.’

Dat steekt in Londen, want Schotland huisvest de thuisbasis van de Britse kernduikboten. De SNP won aanhang onder alle lagen van de bevolking. Als sociale partij heeft ze Labour ontwricht, als bestuurspartij bewees ze de problemen aan te kunnen.

Salmond ontpopte zich als een consensuspoliticus, die zijn tijd kan beiden. SNP-voorzitter en Europees Parlementslid Ian Dunghton zei recent dat zijn partij naar het haalbare streeft, niet naar een breuk.

Dat bevestigt ook Salmond. Hij wil rustig blijven samenwerken met de rest van het koninkrijk, maar op eigen voorwaarden: negentig procent van de olie-inkomsten moet in Schotland blijven. Daarmee wil hij een zilverfonds aanleggen, zoals in Noorwegen.

Dat is de gordiaanse knoop doorgehakt voor de vijf miljoen Schotten, die zich niet verwend voelen door de harteloze politiek in Londen.

In afwachting wil Edinburgh al een groter deel van de koek, het recht op een eigen vennootschapsbelasting, eigen taks op drank en tabak, en een eigen stoel aan de Europese onderhandelingstafel.

‘Visserij alleen volstaat niet’, zei Dunghton, die naar het voorbeeld van Vlaanderen verwees. ‘Zullen we wedden wie er het eerst onafhankelijk zal zijn?’

Daarom laat Salmond zich niet opjutten. Hij wil pas na drie, vier jaar de beloofde volksraadpleging over onafhankelijkheid en fiscale autonomie houden en intussen meer Schotten overtuigen. Voorlopig is maar een derde bereid hem te volgen, maar de helft onderschrijft wel zijn aanpak van de problemen.

Voor premier David Cameron kan het de tocht naar Canossa worden. Koningin Elisabeth deed het hem vorige week voor: haar bezoek aan Ierland was een knieval voor het verleden. Wil Albion bijeenblijven, is arrogantie uit den boze. (LDV)

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content