Het herstelplan voor de Europese economie, die zwaar te lijden heeft onder de impact van de coronacrisis, zal worden gekoppeld aan de meerjarenbegroting. Dat zei de Nederlandse premier Mark Rutte na afloop van het video-overleg van de Europese staatshoofden en regeringsleiders.
Onder leiding van Charles Michel hielden de leiders donderdag hun vierde virtuele top in zeven weken tijd. Het was vooral uitkijken naar de strategische discussie die ze zouden voeren over een nieuw herstelfonds, waarmee ze de Europese economie uit een recessie willen tillen door in de eerste plaats de hardst getroffen landen, regio’s en sectoren te hulp te komen.
Zoals verwacht bereikten ze geen definitief akkoord, maar leggen de leiders de bal in het kamp van de Europese Commissie. Die moet nu het herstelfonds, waarover de leiders wel een principeakkoord bereikten, concreet uitwerken. Een eerste pakket noodmaatregelen ‘om de eerste schokken op te vangen’ ter waarde van 540 miljard euro kreeg eveneens groen licht. Het gaat om het pakket waarover de eurogroep twee weken geleden een akkoord bereikte.
‘We gaan op basis van voorstellen (van de) Europese Commissie constructief werken aan (een) gezamenlijke strategie voor (de) herstelfase, gekoppeld aan de meerjarenbegroting’, deelde de Nederlandse premier Rutte na afloop mee. Daarmee is duidelijk dat die meerjarenbegroting (2021-2027) ingezet zal worden om voldoende financiële middelen vrij te maken voor het economisch herstel.
‘Biljoen, niet miljard’
De Europese Commissie gaat binnen enkele weken voorstellen voor een nieuwe meerjarenbegroting en een economisch herstelfonds presenteren, zei voorzitter Ursula von der Leyen na afloop van een videoconferentie.
Over de omvang, werking en financiering van het herstelfonds bestaat nog geen eensgezindheid.
Het dagelijks bestuur van de Europese Unie zou ‘in de tweede of derde week van mei’ kunnen landen, aldus von der Leyen. Andere bronnen melden dat de lidstaten haar hebben gevraagd om op 6 mei een voorstel te presenteren. Von der Leyen vindt dat de nieuwe meerjarenbegroting de beste hefboom is voor een economische herstelstrategie.
Over die meerjarenbegroting, die de inkomsten en uitgaven voor de periode van 2021 tot 2027 vastlegt, voeren de lidstaten al jaren vruchteloze onderhandelingen. De Commissie wil de plotse schok van de coronapandemie aangrijpen om de vuurkracht van die begroting te versterken om investeringen te mobiliseren. ‘We spreken in biljoen, niet in miljard’, zei von der Leyen.
De Commissie wil meer bepaald met garanties van de lidstaten op de financiële markten gunstige leningen aangaan en die fondsen via de Europese begroting naar de lidstaten laten vloeien. Daartoe zouden de zogenaamde eigen middelen van de Europese begroting gedurende een periode van twee tot drie jaar moeten opgetrokken worden van de huidige 1,2 tot 2 procent van het Europese bruto nationaal inkomen, raamde von der Leyen. In de fondsen voor de lidstaten zal volgens haar ‘een juist evenwicht’ tussen leningen en subsidies gevonden moeten worden.
Von der Leyen wees erop dat de Europese instellingen en de lidstaten sinds de start van de crisis al voor 3,4 biljoen euro aan maatregelen hebben genomen om de economie te stutten, waarbij de geciteerde 540 miljard euro. Die maatregelen zouden tegen juni operationeel moeten zijn.
De coronapandemie heeft de economie van elke lidstaat frontaal geraakt, maar sommige zijn er erger aan toe dan andere, en een collectieve Europese aanpak is volgens von der Leyen nodig om te verzekeren dat het economisch herstel in Europa ‘symmetrisch’ verloopt en de verschillen tussen de lidstaten niet nog verder uitvergroot.
