Videocampagne ‘Kony 2012’ wil oorlogsmisdadiger stoppen

‘Kony 2012’, een videocampagne georganiseerd door de NGO Invisible Children, heeft op enkele dagen tijd enorm veel reacties gekregen. Maar naast heel wat steun, oogstte de video ook behoorlijk wat kritiek.

Met het nieuwe filmpje en bijhorende campagne wil Jason Russel, de oprichter van NGO Invisible Children, opnieuw de aandacht vestigen op Joseph Kony, de leider van het Oegandese Lord’s Resistance Army (LRA). Kony’s LRA ronselt al meer dan twintig jaar kindsoldaten in Oeganda, Congo, Zuid-Soedan en de Centraal Afrikaanse Republiek.

Kony werd in 2005 door het internationaal strafhof in Den Haag beschuldigd van oorlogsmisdaden en misdaden tegen de mensheid. Tot op heden werd hij echter niet gevat. Het LRA staat op de Amerikaanse lijst van terroristische organisaties en opereert sinds de laatste jaren voornamelijk in de buurlanden van Oeganda.

26 miljoen kijkers

Russel ging zeven jaar geleden op reis naar Oeganda en werd er geraakt door het leed dat de LRA veroorzaakte. Daarom richtte hij de organisatie Invisible Children op. Die organisatie wil het ronselen van kindsoldaten door het LRA een halt toeroepen met gebruik van film, creativiteit en sociale actie. Het nieuwste project van de organisatie heet ‘Kony 2012’ en draait voornamelijk rond een half uur durend Youtube-filmpje, al blijkt het ook mogelijk om een steunpakket met poster en armband aan te kopen.

Het filmpje miste zijn doel niet en bereikte in een paar dagen tijd meer dan 26 miljoen kijkers. Twitter en Facebook lopen over van de reacties en de campagne wordt, naast door enkele prominente Amerikanen als George Clooney en Rihanna, ook gesteund door Amerikaans president Barack Obama.

Slecht beheer van inkomsten

Niet iedereen staat echter achter de manier waarop Russels organisatie campagne voert. Zo werd Invisible Children in het verleden al beschuldigd van wanbeheer van haar financiële middelen. Dat meldt de website van BBC. Invisible Children zou het grootste deel van haar inkomsten gebruiken om reiskosten, salarissen en filmprojecten te betalen. NGO-Waakhond Charity Navigator gaf de groep in het verleden dan ook maar twee op vier sterren op het vlak van middelenbeheer.

Een ander punt van kritiek is dat de video zich op Oeganda richt terwijl de LRA bijna niet meer in dat land opereert. Michael Wilkerson, een in Oeganda gespecialiseerde journalist, vertelde aan de Britse krant The Guardian dat Joseph Kony zich al jaren niet meer in het land bevindt. Obama zond in oktober 2011 trouwens nog 100 soldaten van een elite-eenheid naar Oeganda om Kony te vinden, voorlopig zonder succes. Er komt dan ook kritiek op het feit dat Invisible Children zonder echte reden nog steeds met het Oegandese overheidsleger samenwerkt, dat zelf een onfrisse geschiedenis heeft op het gebied van mensenrechten.

Chris Blattman, assistent professor politieke wetenschapen en economie aan de universiteit van Yale, stoort zich op zijn blog dan weer aan het feit dat de film meer over de makers dan over de problematiek lijkt te gaan. Daarnaast stuurt de film volgens hem de boodschap uit dat het de taak van de ‘witte man’ is om de arme zwarten te redden. “De ‘redder-attitude’ in dit soort films zorgt voor veel gevaarlijke, slecht voorbereide missies van jonge idealisten die de kinderen uit een of andere oorlogssituatie willen redden. Maar nog vaker leidt het tot een slecht gebruik van middelen en ondoordachte militaire avonturen”, aldus Blattman.

‘Westerse jeugd inspireren’

Op haar blog reageert de organisatie op de kritiek met de melding dat haar financiële gegevens openbaar zijn en dat ze jaarlijks wordt doorgelicht. Het merendeel van de middelen, zo’n 37,14 procent, zou naar steunprogramma’s in Centraal Afrika gaan. De rest gaat naar de algemene werking van de organisatie en sensibiliseringsprogramma’s in en buiten de media.

Naar eigen zeggen werkt Invisible Children nog steeds met het Oegandese regeringsleger samen omdat het nu eenmaal beter uitgerust en georganiseerder is dan het leger van de buurlanden. Ook zegt ze dat de Oegandese overheid nog steeds gemotiveerd is om Kony te vatten, ook al bevindt hij zich niet meer in het land. Verder behoort een samenwerking tussen de legers van de verschillende landen tot het Amerikaans plan om de man op te pakken.

Op de kritiek van Blattman reageert de groep door er op te wijzen dat het altijd een mediaorganisatie is geweest omdat het de problematiek vooral onder de aandacht wil brengen. “We willen dat de mensen alles zien wat wij doen, omdat we er trots op zijn”, aldus de groep op haar blog. “We hebben nooit de wens geuit om ‘Afrika te redden’, maar willen westerse jeugd inspireren om meer te doen dan gewoon toekijken.” (PC)