Veroorzaakte bom vliegtuigcrash Sinaï? ‘Breuk vliegtuig in volle vlucht is wel erg zeldzaam’

Russische minister van Transport Sokolov bezoekt crashsite Airbus A321 © Reuters
Annelies Van Erp
Annelies Van Erp Medewerker van ngo Memisa

Luchtvaartexpert Luc Blendeman geeft toe dat de structuurbreuk die plaatsvond tijdens de vlucht van het Russische vliegtuig boven de Sinaï ‘erg uitzonderlijk is.’ Hoewel hij wacht op concrete bewijzen ‘om definitieve uitspraken te doen’, sluit hij de aanwezigheid van een bom niet uit.

In het vrachtruim van het boven de Sinaï gecrashte Russische passagiersvliegtuig was een bom binnengesmokkeld. Dat vermoeden de Britse specialisten die bezig zijn met het onderzoek naar de oorzaak van de crash, bericht de BBC. Die informatie is gebaseerd op afgeluisterde gesprekken tussen strijders op het Sinaïschiereiland.

‘We zijn bang dat de vliegtuigcrash boven de Sinaï veroorzaakt is door een bom’, aldus de Britse premier David Cameron over de vliegtuigramp waarbij 224 mensen om het leven kwamen. ‘Bijgevolg hebben we beslist om vluchten tussen Sharm el-Sheikh en Groot-Brittannië uit voorzorg op te schorten.’ Later volgden ook Nederland, Frankrijk en België het Britse voorbeeld.

‘Zolang er geen concrete bewijzen zijn gevonden dat er een bom aan boord was, blijf ik voorzichtig’, zegt Luc Blendeman van de Belgische Air Accident Investigation Unit (AAIU) aan Knack.be. Al benadrukt hij wel dat de structuurbreuk die tijdens de vlucht plaatsvond erg zeldzaam is. ‘We zagen iets gelijkaardigs tijdens de vliegtuigramp in Aarsele in 1971. Maar laat ons niet vergeten dat die crash ondertussen 50 jaar geleden is. Intussen zijn de vliegtuigen structureel beter uitgebouwd.’ Daarom valt het volgens Blendeman niet volledig uit te sluiten dat er een bom aan boord zou zijn geweest.

Ook de Russische functionaris Aleksandr Smirnov maakte onmiddellijk na de ramp al duidelijk dat er geen enkele combinatie van technische gebreken bestaat, die tot een breuk van een vliegtuig in volle vlucht kan leiden.

Veiligheidsvoorschriften omzeilen

Maar hoe moeilijk is om de strenge veiligheidsvoorschriften, die sinds 11 september 2001, gelden op luchthavens te omzeilen en een bom in een vliegtuig te smokkelen? ‘Een zeer goede vraag’, repliceert hij. Maar tegelijkertijd een vraag die hij moeilijk kan beantwoorden. Als hoofdonderzoeker van AAIU houdt Blendeman zich bezig met de luchtveiligheid, ‘de beveiliging van de luchthaven daar zijn andere personen en instanties voor verantwoordelijk.’

‘Al kan ik, en iedereen die geregeld reist, natuurlijk wel vaststellen dat er verschillen zijn tussen de Europese, Amerikaanse en Aziatische luchthavens, wat betreft de efficiëntie van de beveiliging’, deelt hij nog mee.

Lockerbie

Het wrak bevindt zich niet op één duidelijke plek, maar de brokstukken liggen verspreid over een regio van twintig vierkante kilometer

Luc Blendeman

Als het inderdaad een bom is geweest die de Russische Airbus heeft neergehaald, dan zou het gaan om een van de zwaarste aanslagen sinds 11 september 2001. De ramp doet daarnaast sterk denken aan de aanslag op het PanAm-toestel op 21 december 1988 boven het Schotse Lockerbie. Alle 259 passagiers kwamen daarbij om het leven. En ook op de grond vielen doden doordat brokstukken van het vliegtuig naar beneden vielen.

Tot op de dag van vandaag is niet opgehelderd hoe de semtexbom aan boord van het vliegtuig raakte. Wat enkel met zekerheid kon worden geconcludeerd, is dat de explosieven in een Toshiba- cassetterecorder zaten, die verstopt zat in een reiskoffer van het merk Samsonite. Maar hoe die koffer (via omkoping?) aan boord raakte, blijft een raadsel.

‘Indien we er vanuit gaan dat er een bom aan boord was van het Russische vliegtuig, kan de ervaring van Lockerbie de onderzoekers helpen om de bom op te sporen’, zegt Blendeman. Want dat zal geen eenvoudige opgave zijn. ‘Het wrak bevindt zich niet op één duidelijke plek, maar de brokstukken liggen verspreid over een regio van twintig vierkante kilometer’, aldus de vliegexpert.

Zwarte dozen

Crash Russische passagiersvliegtuig boven het Egyptische Sinaïschiereiland
Crash Russische passagiersvliegtuig boven het Egyptische Sinaïschiereiland© Reuters

De zwarte dozen zijn intussen gevonden en in de Egyptische hoofdstad Caïro zijn onderzoekers volop in de weer om de waarheid te achterhalen. ‘Voor het vliegtuig van de radar verdween, zijn geluiden opgenomen die niet karakteristiek zijn voor een normale vlucht‘, klonk het eerder bij het persagentschap Interfax, dat een anonieme veiligheidsbron citeert.

De zwarte doos bestaat uit twee onderdelen, enerzijds de flightdatarecorder (FDF) en anderzijds de cockpitvoicerecorder (CVR) . De eerste legt alle vluchtgegevens van het laatste onderdeel van de vlucht vast. Bijvoorbeeld de druk in de cabine. Het tweede onderdeel registreert alle communicatie van de laatste twee uur in de cockpit. De gesprekken van de piloten worden opgenomen, maar ook achtergrondgeluiden staan op band.

‘De zwarte dozen registreren dus de normale parameters van een vliegtuig, maar er is geen sensor die bijhoudt of er al dan niet een bom aan boord. Als er een explosie te horen is, geeft de zwarte doos niet aan of deze veroorzaakt werd door een bom. Experten zullen dus onrechtstreeks moeten afleiden of er sprake was van een bomexplosie. Maar dat vraagt tijd.’

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content