In de aanloop naar de verkiezingen in Nederland staat professor Herman Matthijs stil bij de programma’s van de verschillende politieke partijen. Vandaag: de linkse partijen.
Op 29 oktober aanstaande kiest Neerland 150 leden voor de Tweede Kamer. Liefst 27 politiek partijen dingen naar de keuze van de kiezers. Gisteren gaven we al een overzicht van de partijprogramma’s van de voornaamste rechtse partijnen, vandaag die van de centrumpartij CDA en de drie voornaamste linkse partijen.
De voornaamste linkse partijen
Het CDA met Henri Bontenbal heeft nu 5 zetels en wordt gepeild rond de22 à 24 zetels. De christendemocraten zouden dus de grote winnaar te worden van de aankomende verkiezingen. De cruciale vraag zal zijn of deze partij groter wordt dan het linkse kartel van de PvddA – GroenLinks? Want een van deze twee partijen zal de openingsdans mogen leiden voor de regeringsvorming.
Het linkse kartel van de sociaaldemocraten van Frans Timmermans en GroenLinks met Jesse Klaver hebben vandaag 25 zetels. Daar kunnen er enkel vanaf gaan. Een cruciale vraag is of een verlies en/of een resultaat slechter dan dat van het CDA de aangekondigde fusie tussen deze twee partijen van het kartel niet gaat hypothekeren?
De linksliberalen van D’66 met Rob Jetten hebben nu 9 zetels en staan op enige zetels winst. Op maatschappelijk- en sociaal vlak staat deze partij dicht bij het kartel, maar economisch en ook ten aanzien van de openbare financiën is er meer overeenstemming met de VVD. De SP, de erg linkse socialistische partij met Jimmy Dijk ,hebben 5 zetels en worden gepeild op 7.
Programma’s
De SP wil niets weten van meer geld voor defensie. Maar het linkse kartel en ook het CDA gaan voor de NAVO norm van 3,5 procent van het BBP voor defensie. D’66 hangt daar wat tussen. Het CDA bepleit de herinvoering van de dienstplicht.
Op buitenlands vlak staan drie partijen voor meer EU samenwerking, de SP is daar tegen. Deze laatste partij is voor de Palestijnse staat. Die willen de drie andere ook wel erkennen, maar zonder de terreurorganisatie Hamas als actor.
Ten aanzien van migratie lopen de standpunten uiteen. De SP wil geen strengere regels. D’66 wil die wel en vooral inzetten op een EU migratieregeling. De PvdA en GroenLinks willen het migratie maximum op 60.000 per jaar zetten. Het linkse kartel vindt ook dat er meer aandacht moet zijn voor de conclusies van de staatcommissie betreffende de demografie. Inderdaad, in Nederland wordt er een discussie gevoerd over hoeveel mensen er nog bij kunnen. Een dergelijk opportune discussie is in België en Vlaanderen volledig onbestaande. Het CDA stelt voor om bij dubbele nationaliteit de Nederlandse kwijt te spelen in het geval van een veroordeling voor terrorisme.
Op bestuurlijk vlak komt D’66 met het voorstel om het aantal leden in de Tweede Kamer uit te breiden van 150 naar 260. Veel partijen hebben daar geen mening over of willen zelfs het aantal zitjes beperken. De linksliberalen staan ook alleen met hun plan voor referendums en rechtstreekse verkiezing van onder de andere de burgemeesters. Deze laatsten zijn vandaag benoemde ambtenaren in Nederland. Ook is D’66 de enige partij die uitgebreid ingaat op de bescherming van de privacy van de burgers. Het is ook de partij die de ethische dossiers terug wil bespreken. Daar zit o.a. het CDA niet op te wachten.
Links zet ook erg in op de wooncrisis in het land. Zo willen het linkse kartel en het CDA de hypotheekaftrek op termijn afschaffen. Daarmee botsen ze frontaal met de VVD. De links-liberalen willen twee volledig nieuwe steden bouwen met als eerste een stad tussen Amsterdam en Flevoland. De SP en de PvdA-GroenLinks willen dat de overheid veel actiever optreedt ten aanzien van het bouwen van woningen en de opkoop van gronden.
Deze linkse partijen hebben ook aandacht voor het klimaat. D’66 wil wel investeren in groene energie, doch dat belet niet dat er kerncentrales mogen draaien. Dat is grosso modo ook het standpunt van het CDA. Het linkse kartel en de SP willen weg van de kernenergie en de klimaatfonds en de gerelateerde stikstofpolitiek doorvoeren.
Ten aanzien van de financiën lopen de standpunten uiteen. Het CDA wil besparen op de uitgaven, maar pleit niet voor belastingverminderingen. Wel gaan de christendemocraten voor Eurobonds om binnen de eurozone gezamenlijk leningen aan te gaan. Daar kan D’66 zich ook wel in vinden. De SP vindt dat iedereen met meer dan 50 miljoen euro vermogen dat geld moet besteden voor investeringen in de economie en de samenleving. Tevens pleit deze linkse partij voor een gevoelige verhoging van de minimumlonen en de sociale uitkeringen. Het linkse kartel wil de verhoging van de lagere lonen laten betalen door de vervuilende industrie en de miljonairs.
Er zijn nog een aantal opvallende voorstellen.. PvdA en GroenLinks willen dat iedereen voor 59 euro per maand onbeperkt het openbaar vervoer kan gebruiken. Het CDA wil gratis fruit op school en geen tabak meer onder de 21jaar.
Conclusie
Tussen de linksere partijen bestaan er zeker gelijkenissen qua standpunten. Maar de verschillen blijven enorm en dat zal zeker nog blijken aan de tafel van de aankomende regeringsonderhandelingen.