Guy Verhofstadt, voorzitter van de Europese liberalen (ALDE), roept in het Europees Parlement zijn collega’s én journalisten op om zich gerechtelijk te laten vervolgen door de Turkse president Recep Tayyip Erdogan.
‘Satire moet kunnen, dat is toegelaten in Europa’, stelt Verhofstadt. ‘Ook als dat niet netjes of kies is’.
Hij maakt zich de woorden eigen van CEO Mathias Döpfner van het Duitse Axel Springer Verlag. Die schrijft vandaag in de krant Die Welt een open brief aan Jan Böhmermann, de komiek die zich met een scheldtekst de woede van Erdogan én een proces op de hals haalde. De Duitse regering Merkel heeft ingestemd met de mogelijkheid tot vervolging.
Döpfner, en dus ook Verhofdstadt, dagen nu Erdogan uit ook hen voor de rechtbank te slepen. Döpfner besluit met de uitdrukkelijke bevestiging dat hij ‘alle formuleringen en beschimpingen volledig overneemt en ze ook in elke juridische vorm eigen maakt’ – in mensentaal: hij is het eens met de scheldtekst van Böhmermann.
Turks-Europees akkoord
Verhofstadt doet zijn oproep op een cruciaal ogenblik. De Europese toezegging om Turken visumvrij in de Europese Unie (EU) te laten rondreizen vanaf 1 juli, staat op wankelen.
Het akkoord van 18 maart met toenmalig premier Ahmet Davutoglu (die intussen heeft aangekondigd dat hij opstapt) zit compleet geblokkeerd, omdat Turkije de 72 gestelde voorwaarden niet kan en niet wil vervullen. Een half dozijn voorwaarden blijven uit, met als voornaamste een hervorming van de terrorismewetgeving en een biometrisch paspoort.
Eerste vicevoorzitter van de Europese Commissie Frans Timmermans bevestigt dat geen enkele Turk vrij kan inreizen zonder een paspoort met alle biometrische gegevens. En het Europees Parlement weigert nog maar te praten over visa zolang de terreurwetten gebruikt worden tegen de politieke oppositie, tegen de onafhankelijke media, en tegen kritische burgers. ‘De deal van maart is nog niet eens doorgegeven aan de bevoegde commissie burgerlijke vrijheden en justitie’, zegt Verhofstadt.
Confrontatie
Maar president Erdogan heeft vorige week nog ondubbelzinnig te kennen gegeven dat Europa zich niet moet moeien met de binnenlandse wetgeving in Turkije, en hij geen letter zal wijzigen aan de terrorismewet.
Dus stevent de EU af op een regelrechte confrontatie met Erdogan? ‘Hij zoekt zelf de confrontatie. Europa moet daar zijn conclusies uit trekken. Wij moeten elke afhankelijkheid van Turkije vermijden. En ons eigen huis op orde krijgen’.
Drie maatregelen
Wat betekent dat? Verhofstadt: ‘Drie dingen. Eén, voor het einde van het Nederlands voorzitterschap moeten we het Commissievoorstel voor het optreden van een Europese kust- en grenswacht rond hebben. Als een lidstaat er niet in slaagt de bewaking te verzekeren, moet ze door de EU kunnen overruled worden’. Er is een akkoord in het EP tussen christendemocraten (EVP), socialisten (PES) en liberalen (ALDE) om dat voor eind juni te realiseren.
‘Twee: we moeten dringend de asielpolitiek bijspijkeren. Om vooral Oost-Europese lidstaten aan boord te houden, moet er een terugkeerpolitiek op Europees niveau geregeld worden. Wie afgewezen wordt, moet terug en mag niet in het spreidingsplan opgenomen worden.’
‘En drie: we moeten daaraan de mogelijkheid tot wettelijke economische immigratie vastkoppelen. Dat kan door de Blauwe Kaart in te voeren, naar het voorbeeld van de Amerikaanse Groene Kaart. Europa moet zich niet opsluiten achter een ondoordringbare wal’.
Somber
De hamvraag blijft natuurlijk of Erdogan nog te overtuigen is om water bij de wijn te doen. Verhofstadt ziet het somber in. ‘Alle dissidenten mogen zich aan broodroof en berechting verwachten: kijk naar Zaman, kijk naar de nieuwe journalistenprocessen bij Hürriyet. Kijk naar zijn bemoeizucht in de EU, hij eigent zich het recht toe om iedereen elke kritiek te ontzeggen, maar verwijt de EU dat het democratische zekerheid in Turkije vraagt. Kijk naar de eigenmachtige manier waarop Erdogan zijn eigen pionnen verschuift, in de regering of in staatsorganisaties. Kijk naar zijn politieke verharding tegenover de minderheden en vooral de Koerden. Nu neemt hij weer de onschendbaarheid af van de pro-Koerdische verkozenen van de HDP-partij. Alles is goed om zijn doel te bereiken: een autocratisch presidentschap. Het gaat van kwaad naar erger’.
Hoe meer mensen zich identificeren met Döpfner, hoe meer processen Erdogan moet inspannen. Dat kan best leuk worden, vindt Verhofstadt.
Of Turkije de deadline van eind juni nog haalt, is hoogst onzeker. En als het van Verhofstadt afhangt, zelfs geheel onnodig.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier