Verdwenen journalist Khashoggi in laatste column: ‘Arabische wereld heeft vrije pers nodig’

De Saoedische dissidente journalist Jamal Khashoggi tijdens een evenement in Londen, op 29 september 2018. © REUTERS
Jeroen Kraan
Jeroen Kraan Correspondent in de Verenigde Staten

In de krant The Washington Post is voor het laatst een column verschenen van Jamal Khashoggi, de Saoedi-Arabische journalist die naar verluidt is vermoord in het Saoedische consulaat in Istanboel. ‘Wat de Arabische wereld het meeste nodig heeft is vrije meningsuiting’, luidt de kop van het artikel.

In een noot van de redactie valt te lezen dat de column werd ingediend door de vertaler van Khashoggi, een dag nadat hij als vermist werd gerapporteerd in Istanboel. ‘The Post wachtte met publiceren omdat we hoopten dat Jamal terug zou komen om het samen met mij te redigeren’, schrijft opinieredacteur Karen Attiah. ‘Nu moet ik accepteren: dat gaat niet gebeuren.’

Khashoggi schrijft in het artikel dat in de Arabische wereld alleen Tunesië als ‘vrij’ werd bestempeld door een recent rapport van de ngo Freedom House. De meeste Arabische landen kennen geen vrijheid van meningsuiting en andere grondrechten. Als de persvrijheid wordt ingeperkt, wordt daar vaak nauwelijks tegen geprotesteerd, schrijft Kashoggi. ‘Daarom worden Arabische overheden de vrije loop gelaten om de media steeds vaker te muilkorven’, vervolgt hij.

Volgens Khashoggi is het essentieel dat er in het Arabisch wordt gepubliceerd over het gebrek aan democratie in de regio. Er is een moderne versie van ’transnationale media’ als Radio Free Europe nodig om de Arabische wereld op onafhankelijke wijze in te lichten over het nieuws in binnen- en buitenland, denkt hij.

‘Door een onafhankelijk internationaal forum te creëren, los van de invloed van nationalistische overheden die propaganda gebruiken om haat te verspreiden, zouden normale mensen in de Arabische wereld de structurele problemen in hun samenlevingen onder ogen kunnen komen’, besluit Khashoggi.

Geluidsopname van moord

Verschillende Turkse en Amerikaanse media meldden woensdag dat er een geluidsopname bestaat van de moord op Khashoggi in het Saoedische consulaat in Istanboel. Een Turkse overheidsfunctionaris vertelt aan The New York Times dat daarop te horen is hoe de journalist in elkaar werd geslagen, voordat zijn vingers werden afgehakt en hij werd onthoofd. De Saoedische consul Mohammad al-Otaibi zou aanwezig zijn geweest. Zijn protest tegen de executie werd echter weggewuifd door de ingevlogen Saoedische geheim agenten.

De Amerikaanse president Donald Trump zei woensdag dat zijn overheid de audio-opname wil bemachtigen, ‘als hij bestaat’. Trump heeft minister Mike Pompeo (Buitenlandse Zaken) gevraagd om verslag uit te brengen, na zijn terugkomst uit Istanboel. Pompeo ging dinsdag nog lachend op de foto met Mohammed bin Salman (bekend onder zijn initialen, MBS), de Saoedische kroonprins die naar verluidt opdracht gaf tot de moord op Khashoggi.

The Washington Postmeldde woensdag op basis van anonieme bronnen dat de regering-Trump en de Saoedische koninklijke familie ‘zoeken naar een onderling afgestemde verklaring’ voor de dood van Khashoggi. Dit terwijl er volgens Amerikaanse inlichtingendiensten en analisten steeds meer bewijs bestaat voor een gestroomlijnd Saoedisch plan om hem om het leven te brengen.

Rudy Giuliani, een adviseur en advocaat van Trump, zei woensdag dat er nog maar één vraag resteert: ‘Werd de opdracht gegeven door de kroonprins of de koning – of was het een groep die hem tevreden probeerde te stellen?’

Doorzoeking consulaat

De Turkse politie heeft woensdag niet alleen de woning van de Saoedische consul in Istanboel doorzocht in het onderzoek naar de verdwijning van Khashoggi, maar ook het consulaat zelf.

De eerste huiszoeking gebeurde maandagnacht. Woensdag rond 16.40 uur plaatselijke tijd begon een vijftiental speurders de woning van consul Mohammad Al-Otaibi te doorzoeken. Om 1.30 uur stopte de politie met de huiszoeking.

Maar een deel van het speurdersteam ging in de loop van de avond naar het consulaat, dat niet veel verder ligt, om dat een tweede keer te doorzoeken. Die huiszoeking ging ’s nachts voort, zegt een fotograaf van het Franse persagentschap AFP.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content