Tweedehandsauto’s op weg naar Afrika worden volgepropt met oude televisies, ijskasten en computers. In veel gevallen zijn die defect, en dat is een inbreuk op de internationale wetgeving rond elektronisch afval.
Een onderzoek van de afvalstromen in opdracht van de VN spreekt van een ‘ernstig probleem’. Uit maandenlange steekproeven van de 60.000 ton elektronica die jaarlijks aankomt in Nigeria, meestal vanuit Europese havens, blijkt dat meer dan 15.000 ton defect is.
Verboden
De uitvoer van defecte elektronica is verboden onder de Basel-conventie en de Europese richtlijnen. De jaarlijkse illegale uitvoer van e-waste naar Nigeria komt zo overeen met een 10 kilometer lange file van vrachtwagens.
Uit de studie blijkt ook dat bijna 70 procent van de e-waste aankomt aan boord van tweedehandsauto’s die bestemd zijn voor de Nigeriaanse markt. Daardoor ontsnapt de elektronica grotendeels aan de controles die zich richten op containervervoer.
Lcd-televisies en schermen vormen qua gewicht de grootste categorie van de invoer in Nigeria (18 procent). Meer dan de helft daarvan (55 procent) blijkt defect. CRT-televisies en -monitors vormen de tweede grootste categorie met 14 procent, hoewel de invoer daarvan formeel verboden is. Fotokopieermachines, koelkasten en desktopcomputers vervolmaken de top vijf met respectievelijk 13 procent, 12 procent en 7 procent, gevolgd door airconditioners, luidsprekers, wasmachines en printers.
Vooral EU
Van de elektronica in de tweedehands voertuigen bleek maar liefst 98 procent uit de EU afkomstig. De overige 2 procent was afkomstig uit de VS. Ook de elektronica uit containers komt in belangrijke mate uit de EU (29 procent), gevolgd door China (24 procent) en de VS (20 procent). Duitsland en Groot-Brittannië zijn elk goed voor een vijfde van de Europese uitvoer, gevolgd door België, Nederland, Spanje en Ierland.
‘De import van elektronica in voertuigen is efficiënt voor de rederijen omdat ze kostbare ruimte opvullen tijdens het vervoer’, zegt Percy Onianwa, directeur van het Basel Convention Coordination Centre in Africa en een van de auteurs van het rapport. ‘Maar omdat ze daardoor grotendeels onder de radar blijven, ontwijken ze ook de inspecties en functionaliteitstesten, waardoor vele tonen e-waste illegaal kunnen aankomen in Nigeria. En dat afval bevat gevaarlijke stoffen als kwik en CFK’s.’
Volgens het rapport moet niet alleen in Nigeria beter gecontroleerd worden, maar moeten ook de landen van oorsprong in de EU nauwer toezien op de uitvoer van afgedankte elektronica.
