Twaalf dagen na de dood van George Floyd in Minneapolis zijn de betogingen tegen politiegeweld en racisme groter dan ooit. Een verslag vanuit de mensenmassa in New York.
De dag vol demonstraties begint zaterdag opgewekt op Union Square, in het hartje van Manhattan. Hoewel de protesten op gang kwamen door een tragedie – de dood van de zwarte Amerikaan George Floyd in Minneapolis, door een politieknie in zijn nek – heerst nu even een feeststemming.
Muzikant Jon Batiste, bekend van de talkshow van Stephen Colbert, leidt met zijn band een mars door de stad. Om hem heen staan mensen rijendik te dansen, verderop in de stoet klinken kreten als ‘no justice, no peace‘ en ‘black lives matter‘. In coronatijden is hier een ouderwets straatfeest aan de gang, het tijdperk van social distancing lijkt ineens voorbij. Een paar straten verderop blijkt het tegendeel: de winkels zijn dicht, er zijn weinig mensen op straat en in de metro is er voor de verandering een weelde aan zitplaatsen.
Als de stoet van inmiddels duizenden mensen aankomt bij Washington Square Park is er een moment van bezinning. Iedereen wordt gevraagd om op één knie te gaan zitten, een vorm van protest met een lange geschiedenis, van Martin Luther King tot American Football-speler Colin Kaepernick. De namen van slachtoffers van politiegeweld worden voorgelezen. Althans, een selectie, want in Amerika is die lijst lang.
De video van de dood van Floyd heeft de woede over politiegeweld tegen zwarte Amerikanen weer aangewakkerd, maar de demonstraties zijn de afgelopen dagen ook gegroeid door de immer uitdijende collectie video’s van politieagenten die met harde hand reageren op vreedzame protesten. ‘Zelfs bij het protest tegen politiegeweld kon de politie haar geweld niet staken’, vat een van de vele protestborden het compact samen.
Ook zaterdag is er veel politie aanwezig, maar de dag verloopt incidentloos. Als demonstranten langs een rij politieagenten lopen, worden vaak wel uitdagende leuzen ingezet. ‘Hoe spel je “racist”? NYPD’, klinkt het dan bijvoorbeeld, verwijzend naar de afkorting voor het New Yorkse politiekorps. De agenten – wit, zwart en overig – laten het uitdrukkingsloos over zich heen komen.
Ik heb het gevoel dat we de jaren zestig herleven. Daar ben ik heel blij om.
‘Geweldig dat we zoveel steun krijgen’
Later op de middag vindt in Brooklyn het grootste protest van de dag plaats. De betoging begint op Grand Army Plaza, een park midden op een grote rotonde. Elke keer als een auto luid toeterend langs rijdt, begint de menigte te juichen en applaudisseren.
Als de groep van zeker duizend demonstranten te groot wordt voor de rotonde, begint een mars door de wijk. Al snel begint het keihard te regenen, maar het protest, dat inmiddels meerdere stadsblokken lang is, gaat vrolijk en ongestoord verder. Wel hangen sommige kartonnen protestborden er wat zielig bij.
In een lommerrijke straat ziet Linda, een zwarte vrouw die al sinds 1965 in Brooklyn woont, het protest voorbijkomen. Ze heeft veel meegemaakt, maar zo’n mensenmassa als dit heeft ze niet eerder gezien, zegt ze. ‘Ik heb het gevoel dat we de jaren zestig herleven. Daar ben ik heel blij om. Ik ben blij met deze nieuwe massa van mensenrechtenactivisten die niet bang zijn om racisme te veroordelen.’
Zullen de nationale betogingen ook echt voor veranderingen zorgen? ‘Ik heb goede hoop. In de jaren zestig zijn er ook zaken veranderd, maar daarna zijn we gemakzuchtig geworden.’
Verschillende demonstranten merken op hoeveel witte mensen meelopen. ‘Het voelt geweldig dat we zoveel steun krijgen, de eenheid tussen de rassen’, zegt de zwarte tiener Cheron uit Brooklyn. ‘Het is prachtig, en volgens mij ook de enige manier waarop we verandering teweeg kunnen brengen.’
Als het protest de Brooklyn Bridge op draait, heeft de politie de autoweg richting Manhattan afgezet. Toch wordt de mars gedwongen om gebruik te maken van het smalle voetgangerspad, waardoor een opstopping ontstaat en het onmogelijk wordt om afstand van elkaar te houden. Het is coronatechnisch een onbegrijpelijke beslissing, maar één die de betogers niet tegenhoudt. Op de politieradio wordt uiteindelijk ingeschat dat 25.000 mensen de Brooklyn Bridge oversteken.
‘Deze strijd is niet nieuw voor ons’
Aan het begin van de avond vindt in stadsdeel Queens de meest ingetogen betoging van de dag plaats. Hier houden enkele honderden mensen een stille wake voor slachtoffers van politiegeweld. Een half uur lang is het muisstil. De enige geluiden komen van de wind, de vogels, en een ijscowagen die verderop nog een muziekje afspeelt om klanten te lokken.
Na afloop houdt gemeenteraadslid Donovan Richards een korte toespraak. Richards is de voorzitter van de commissie Openbare Veiligheid in de New Yorkse gemeenteraad, waar hij een belangrijke rol speelt in het toezicht over het politiekorps.
Deze strijd is niet nieuw voor ons. Wat er is veranderd, is dat jullie naar voren zijn gekomen.
Zelf werd Richards als 13-jarige jongen door politieagenten beschuldigd van een overval toen hij met een vriend over straat liep, vertelt hij. ‘Ze kwamen heel snel om de hoek en vroegen of we iets in onze zakken hadden. Ik was zo bang dat ik in mijn broekzak greep, niet wetend dat je dat absoluut nooit moet doen. Gelukkig heb ik het overleefd.’
‘Deze strijd is niet nieuw voor ons’, zegt Richards. ‘Wat er is veranderd, is dat jullie naar voren zijn gekomen. Omdat jullie allemaal demonstreren, kunnen we nu eindelijk gaan snijden in de begroting van de NYPD.’
Verder wil Richards verbieden dat politieagenten een nekklem toepassen om arrestanten onder controle te krijgen, en wil hij dat de disciplinaire dossiers van agenten openbaar worden. Hij roept de inwoners van New York op om ondertussen druk te blijven zetten op hun vertegenwoordigers.
‘Maandag gaan de winkels weer open’, zegt hij, verwijzend naar de eerste fase van de New Yorkse exitstrategie tijdens de coronacrisis. ‘Jullie moeten blijven protesteren. Ga vooral een lekkere cocktail drinken, maar vergeet niet om ook te blijven protesteren.’
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
