Trump-regering past op valreep richtlijnen doodstraf aan

Een executiepeloton. © Getty Images

Het Amerikaanse ministerie van justitie paste afgelopen vrijdag de federale richtlijnen voor het toedienen van de doodstraf toe. Voortaan hoeft die niet per se via een dodelijke injectie plaats te vinden, maar zijn andere methoden -zoals verstikking door gas of een executiepeloton- ook toegestaan.

Afgelopen zomer werd er voor het eerst weer een federale executie voltrokken. Het was sinds 2003 geleden dat dat gebeurd was. Sindsdien volgden nog zeven executies door de federale overheid. Ook staan er nog vijf gepland tot de inauguratie van Joe Biden.

Alle federale executies dit jaar werden in de vorm van dodelijke injecties met de drug pentobarbital uitgevoerd. Voor de twee eerstvolgende executies die het ministerie van justitie heeft gepland zal dat ook het geval zijn, over de andere drie heeft het ministerie zich nog niet uitgelaten.

Electrocutie of ophanging

Volgens het ministerie van Justitie dienen de nieuwe richtlijnen, die op 24 december al in gaan, vooral om aan te sluiten bij beleid van individuele staten. Een federale executie wordt namelijk uitgevoerd in de staat waar de straf is opgelegd. En hoewel een dodelijke injectie verreweg de meest gebruikte vorm van toediening is, ook in de individuele staten, zijn er in een aantal staten ook andere vormen toegestaan. In de staat Tennessee werd in februari van dit jaar bijvoorbeeld nog een man geëlectrocuteerd. In een aantal andere staten is die vorm van toediening ook toegestaan. In Florida mag een veroordeelde specifiek om die vorm van doodstraf vragen. In de staat Washington mag een veroordeelde om dood door ophanging vragen. En in Utah is een executiepeloton toegestaan als er geen dodelijke injectie beschikbaar is. Mocht een federale executie in Utah plaatsvinden en er is geen dodelijke injectie beschikbaar, dan kan de federale executie met de nieuwe regel volgens het ministerie nu toch plaatsvinden.

In Utah is een executiepeloton toegestaan als er geen dodelijke injectie beschikbaar is.

De nieuwe richtlijnen van het federale ministerie zorgen er ook voor dat er voor de federale executies voortaan beroep gedaan mag worden op faciliteiten of medewerkers van de staat waar de straf wordt uitgevoerd. Voorheen mocht de federale overheid alleen eigen faciliteiten of werkkrachten inzetten.

Stempel drukken op beleid

Zowel de nieuwe richtlijnen als het feit dat er nog vijf executies zijn ingepland -waarvan de laatste slechts drie dagen voor de inauguratie van Joe Biden- worden gezien als een poging van de Trump-regering nog snel hun stempel te drukken op dit beleid. Zowel Joe Biden als Kamala Harris is tegen de doodstraf. Trump en diens minister voor justitie William Barr zijn duidelijk voor.

Maar in het geval van Harris worden er wel kanttekeningen geplaatst. Toen ze minister van Justitie/openbaar aanklager van de staat Californië was, ging ze in beroep tegen een uitspraak van een lagere rechtbank die de doodstraf ongrondwettelijk had verklaard. Ze won dat beroep uiteindelijk. Anti-doodstrafactivisten vonden het onbegrijpelijk dat Harris, die keer op keer heeft gezegd tegen de doodstraf te zijn en als openbaar aanklager van de stad San Francisco nog weigerde de doodstraf te eisen voor een gang-lid dat een politie-agent had gedood, deze kans om de doodstraf in Californië af te schaffen actief tegenwerkte. Ze reageerde destijds als volgt: ‘Ik ga in beroep tegen de beslissing van de rechtbank omdat deze niet wordt ondersteund door de wet, en het ondermijnt belangrijke beschermingen die onze rechtbanken bieden aan beklaagden. Deze gebrekkige uitspraak vereist herziening in hoger beroep.’ Later heeft ze er publiekelijk geen uitspraken meer over gedaan.

Joe Biden op zijn beurt gaf pas in 2019 aan dat hij tegen de doodstraf was. In 1994, toen hij een nieuwe wet introduceerde die minimumstraffen oplegde, had hij nog gezegd hoe goed die wet was voor voorstanders van de doodstraf. In de zogenaamde Crime Bill werden namelijk 54 criminele daden toegevoegd waarvoor voortaan de doodstraf gevraagd kon worden. Sinds de Crime Bill werd aangenomen, steeg het aantal opgelegde doodvonnissen door federale rechtbanken hard, al werden de executies zelden uitgevoerd.

Biden heeft inmiddels gezegd dat hij spijt heeft van de wet uit 1994. Hij heeft ook beloofd dat als hij president is, hij geen executies zal laten uitvoeren en dat hij zal proberen de doodstraf af te schaffen. De verwachting is dat de federale executies in de VS na de inauguratie (voorlopig) stil komen te liggen.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content