‘We hadden alles op een presenteerblaadje, maar we wisten niet hoe we het moesten gebruiken.’ Op het proces naar de aanslagen van 13 november 2015 in Parijs werd vrijdag de ‘puinhoop’ benadrukt van de Belgische politie die Brahim Abdeslam, een toekomstige zelfmoordterrorist had vrijgelaten.
De verklaringen over Brahim Abdeslam, die zichzelf op 13 november in het Comptoir Voltaire opblies nadat hij de terrassen had beschoten, vond plaats in afwezigheid van zijn jongere broer Salah Abdeslam, die voor de tweede achtereenvolgende dag weigerde te verschijnen op de zitting. Met vier andere beklaagden protesteerde het enige nog levende lid van de commando’s die 130 doden maakten, tegen de fysieke afwezigheid aan de balie en de anonimisering van Belgische speurders die als getuigen werden opgeroepen.
Vanuit Brussel sprak antiterreuragent 440.232.779 via videoconferentie. ‘Abdeslam Brahim’, zei de Belgische onderzoeker, ‘is de eerste persoon die we zien in de video van Islamitische Staat (IS) die de verantwoordelijkheid opeist voor de aanslagen van Parijs. Voorheen maakte de in Molenbeek geboren Fransman, met een verleden als “kleine crimineel”, nooit deel uit van de antiterrorisme documentatie’, onderstreepte de rechercheur.
Het café ‘Les Béguines’, dat hij samen met zijn broer Salah Abdeslam uitbaatte, diende als uitvalbasis voor de verkoop van drugs, vernam de politie. Het was ook de plaats van ‘video-avonden’ waar Brahim Abdeslam samen met andere protagonisten van de zaak IS-propaganda bekeek, zeggen die laatsten.
Vrijgelaten ondanks bezwarende elementen
Assisenvoorzitter Jean-Louis Périès wilde weten of uit de onderzoeken kan worden afgeleid dat er sprake was van een ‘dubbel discours’ van Brahim Abdeslam, een verhulling van zijn jihadistische engagement.
‘Het is duidelijk dat hij veel zorg besteedde om een deel van zijn leven te verbergen’, aldus de getuige. Waarom werd Brahim Abdeslam, die begin 2015 het onderwerp was van een rapport wegens vermoedelijk vertrek naar Syrië, niet gecontroleerd na een voorhechtenis negen maanden voor de aanslagen? Hij werd op 16 februari 2015 bij toeval gearresteerd, enkele dagen na zijn terugkeer uit Turkije, tijdens een controle in een zaak van oplichting. In zijn bezittingen werd een telefoon en een document met de titel ‘La permission des parents pour faire le jihad’ in beslag genomen.
Op vragen van de politie antwoordde Brahim Abdeslam: ‘Het is een document waaruit duidelijk blijkt dat ik tegen de jihad ben en tegen jongeren die zonder ouderlijke toestemming vertrekken’. Een verklaring die de lokale politie leek te overtuigen. Na zijn verhoor werd Brahim Abdeslam vrijgelaten. De mobiele telefoon, die niet meteen en vervolgens summier werd geanalyseerd, bevatte een gesprek van 1 juli 2014 tussen Brahim Abdeslam en Abdelhamid Abaaoud, een van zijn familieleden die naar Syrië vertrok, en de vermeende operationele leider van de aanslagen van 13 november.