Met de nodige beperkingen nemen ruim vierhonderd Belgische soldaten dezer dagen deel aan een grootschalige NAVO-oefening in Roemenië. Na de herintrede van Amerikaans president Donald Trump is alle hulp welkom, klinkt het.
In het Roemeense dorpje Bogata, op zes uur rijden van hoofdstad Boekarest, bulderen twee T55-tanks van het Roemeense leger in het heuvelachtige landschap over een hobbelig zandpad. Achter beide kolossen stuift een grijze wolk uitlaatgassen metershoog de lucht in, wat verderop vliegen enkele legerhelikopters over en weer.
Bogata heeft een Roemeense militaire basis, maar wereldberoemd werd de plek even in 2016, toen de Amerikaanse rapper Snoop Dogg er zich foutief op zijn sociale media lokaliseerde – in werkelijkheid gaf hij een optreden in de Colombiaanse hoofdstad Bogota.
De twee Roemeense tanks scheuren niet zonder reden door velden. Sinds begin mei vindt in het Oost-Europese land een grootschalige NAVO-oefening plaats waar ongeveer vierduizend soldaten uit tien lidstaten aan deelnemen – Dacian Spring genaamd.
In Bogata, op honderdvijftig kilometer van de Roemeens-Oekraïense grens, doet ook het Belgische leger drie weken lang mee. De oefening, die door een politieke crisis in Roemenië enkele weken later plaatsvindt dan gepland, moet onder meer de interoperabiliteit tussen de NAVO-bondgenoten naar een hoger niveau tillen.
Presidentsverkiezingen: keren de Roemenen Europa straks de rug toe?
Geen actie
Voor de oefening verblijven zo’n 425 Belgische militairen drie weken lang in een kamp dat ze met Roemeense en enkele Luxemburgse soldaten delen – scheermesjesdraad omspant het domein, in het wachthuisje naast de slagboom staat een paspop met pruik op de uitkijk.
De veiligheidsprotocollen zijn sinds kort verscherpt. Foto’s van nummerplaten zijn niet toegelaten, de gezichten van de soldaten mogen niet zichtbaar in beeld worden gebracht en de Belgische militairen mogen geen Belgische simkaarten meer gebruiken om niet door de vijand – lees: Rusland – te worden gelokaliseerd.
Terwijl het Roemeense leger naarstig oefent, is het in het Belgische kamp opvallend rustig. Aan de veertigtal voertuigen wachten de militairen ietwat doelloos tot ze in actie kunnen komen. Heel af en toe rijdt een voertuig af en aan, slechts een enkeling sleutelt wat aan de voertuigen. Maar echte actie krijgen we die dag niet te zien.
‘Het heeft deze nacht te hard geregend waardoor onze voertuigen zouden vastrijden’, zegt compagniecommandant Quentin. ‘We hebben het met sneeuwkettingen geprobeerd, maar ook dat mocht niet baten. Met tanks was dit geen probleem, maar die heeft België niet.’
Sneeuwkettingen
De voertuigen die wél in het Belgische kamp prijken, van onder meer het type Dingo en Piranha, werden speciaal vanuit ons land overgebracht – per schip, trein, vliegtuig of over land. Enkele zien we diezelfde ochtend door het feeërieke stadje Agnita rijden, vlak bij de enorme Roemeense militaire basis van Cinçu.
In Cinçu, op zo’n 150 kilometer van Bogata, nemen Belgische soldaten namelijk al enkele jaren deel aan de zogenaamde multinationale gevechtseenheden van de NAVO, die in totaal in acht Centraal- en Oost-Europese landen aanwezig zijn.
‘Oekraïne is geen NAVO-lidstaat, maar daar zien we dat de regering-Trump soms de kant van Rusland kiest. Daarom rekent Roemenië steeds meer op zijn Europese partners zoals België.’
Vlak na het begin van de grootschalige Russische invasie in Oekraïne besloten de NAVO-lidstaten om zulke eenheden ook in Roemenië, Bulgarije, Slowakije en Hongarije op te richten. In Roemenië gaat het om een samenwerking tussen de legers van Polen, België, Luxemburg en Frankrijk, onder leiding van de Fransen.
‘We voelen ons daardoor beter beschermd tegen andere grootmachten’, vertelt een medewerkster van bakkerij La Simigerie, vlak nadat een kolonne Belgische en Franse legervoertuigen onder begeleiding van Roemeense militaire politie door het dorp was gereden.
Ook volgens Oana Popescu-Zamfir, voormalig Roemeens staatssecretaris van Europese Zaken en directeur van het GlobalFocus Centre, is de aanwezigheid van België en co. welkom.
‘Vaak wordt er over de Baltische Staten of Polen gesproken, maar ook in Roemenië is de Russische dreiging reëel. De voorbije jaren zijn er regelmatig Russische raketten het Roemeense luchtruim binnengedrongen of Russische drones op ons grondgebied neergestort. Bovendien wil Roemenië weldra Rusland vervangen als de belangrijkste Europese gasleverancier. Ook dat maakt van ons een doelwit.’
Donald Trump
Aan Dacian Spring of de multinationale gevechtseenheid in Roemenië nemen geen Amerikaanse militairen deel. Die zijn elders in het land wel prominent aanwezig. Er is de Deveselu-basis in het zuidwesten van het land, waar Amerikaanse luchtafweersystemen het NAVO-grondgebied tegen Russische of Iraanse luchtaanvallen moeten beschermen.
Op zo’n honderd kilometer van de Zwarte Zee is er ook nog de Roemeense Mihail Kogălniceanu-vliegbasis, die sinds vorig jaar volledig wordt omgebouwd zodat het met tienduizend soldaten de grootste NAVO-basis in Oost-Europa kan worden.
Terwijl het Roemeense leger naarstig oefent, is het in het Belgische kamp opvallend rustig. De militairen wachten ietwat doelloos tot ze in actie kunnen komen.
Maar sinds Donald Trump opnieuw Amerikaans president is, heerst er ook in Roemenië de nodige onzekerheid over de militaire weerbaarheid van het land. Het Amerikaanse nieuwsmedium NBC News meldde begin april op basis van zes bronnen in het Pentagon dat Washington overweegt om tot tienduizend Amerikaanse militairen uit Oost-Europa terug te trekken – voorlopig valt daar nog niets van te merken. Bovendien is het nog maar de vraag of Washington Roemenië wel te hulp wil schieten al het land daadwerkelijk zou worden aangevallen door Rusland.
Volgens Popescu-Zamfir plaatst dat Roemenië in een lastige positie. ‘De VS zijn onze belangrijkste militaire bondgenoot en hebben er zelf ook veel belang bij om hier te blijven. Maar met Trump aan de knoppen kunnen we er niet meer zeker van zijn dat ze ons daadwerkelijk zullen bijstaan.
‘Oekraïne is natuurlijk geen NAVO-lidstaat, maar daar moeten we vaststellen dat de regering-Trump soms de kant van Rusland kiest. We rekenen daarom steeds meer op onze Europese partners zoals België, zonder dat we Trump willen schofferen – een moeilijke evenwichtsoefening.’
Roemeens Grondwettelijk Hof schrapt resultaat presidentsverkiezing op verdenking van Russische inmenging