Separatisme in Québec: ‘Pour les Anglais la même chose’

© Reuters

In Québec behaalde de separatistische Parti Québecois de overwinning bij de verkiezingen. Portret van een surrealistische mix van de N-VA en de PS.

Het nationalisme in Québec is niet nieuw. Reeds bij het begin van de Canadese geschiedenis zijn er stemmen die ijveren voor een onafhankelijk Québec. De idee van Deux Nations, een confederalistische slogan, had een etnische grondslag. De inwoners van Québec voelden zich geen Canadezen.

Elke generatie opnieuw rees de vrees voor een Engelstalige overheersing en werd het nationalisme op de politieke agenda geplaatst. Tijdens de jaren ’60 steeg het aantal separatisten exponentieel. Het oorspronkelijk etnische gevoel moest wijken voor een linguïstische en territoriale invulling.

Het trauma van het referendum uit 1995, waarbij bijna een onafhankelijk Québec werd verkregen, verstarde het nationalistische gedachtegoed voor een decennium. Het werd opnieuw het leven ingeroepen door liberale partijen. Hier maakte de Parti Québécois gebruik van.

Pas op 27 november 2006 is Québec een aparte natie binnen Canada en wordt het aldus erkend door het Canadese parlement. Dat gebeurde door een symbolische resolutie, ingediend door premier Stephen Harper.

Parti Québécois

De Parti Québécois streeft naar een onafhankelijk Québec en wil het Frans stimuleren in Canada. In oktober 1967 scheurde partijboegbeeld René Levesque zich af van de Parti libéral du Québec nadat die niet wou meegaan in zijn idee over een onafhankelijk Québec. Hij was echter niet de enige met separatistische ideeën. Op 11 november 1968 smolten twee grote onafhankelijkheidsstromingen, de Mouvement Souveraineté-Association en de Ralliement National, samen. Die dag wordt nog steeds gezien als de geboorte van de Parti Québecois (PQ).

In 1976 kwamen ze voor de eerste keer aan de macht onder premier Levesque. Zijn beleid had als gevolg dat delen van de Engelssprekende bevolking emigreerde en de economische zwaarte van Quèbec zich verplaatste naar Toronto.

Een eerste referendum wordt in 1980 georganiseerd waarbij men zich afvroeg of Québec onafhankelijk moest worden. Ongeveer zestig procent van de kiezers wezen het referendum af. Desondanks werd het volgende jaar de PQ herverkozen. Interne problemen leidden echter tot het ontslag van Levesque.

Het is wachten tot in 1995 vooraleer ze een tweede keer een referendum houden. Ditmaal verliezen ze nipt: 50,4 procent stemde tegen een onafhankelijkheid.

Surrealistische mix van PS en N-VA

Hoewel de Parti Québecois zich ideologisch ontwikkelde uit een liberale partij, valt haar gedachtegoed onder Pauline Marois onder de noemer sociaaldemocratisch. Met de slogan “A nous de choisir” trokken ze naar de verkiezingen, die ze wonnen.

Net zoals in de Belgische geschiedenis kwam in Québec het spreken van een taal op de politieke agenda, staken onafhankelijkheidsdromen de kop op en vond een verkiezingsuitslag plaats die alles kan doen omslaan. De Parti Québecois echter vergelijken met een Belgische partij levert de ietwat surrealistische mix van PS (het socialistisch raakvlak) en N-VA (het separatistisch raakpunt) op.

‘Les anglophones se réveillent’

Volgens politicologen zal het organiseren van een nieuw referendum omtrent de onafhankelijkheid van Québec niet aan de orde zijn. De Parti Québecois won de verkiezingen met 32 procent en is genoodzaakt een minderheidsregering te vormen.

Het separatisme zal echter wel op de agenda blijven staan in. Dat bleek al na het schietincident tijdens de overwinningsspeech van Marois dat één dode eiste. Tijdens zijn arrestatie sprak de schutter Frans met een Engels accent. Hij had het onder andere over “les anglophones se réveillent“. (CS)

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content