De beslissing om komiek Jimmy Kimmel af te voeren is een zoveelste voorbeeld van hoe mediabedrijven buigen onder de druk van Donald Trump. ‘We zijn nog niet klaar’, benadrukt Brendan Carr, de toezichthouder die voor Trump achter kritische media aangaat.
‘We hebben opnieuw een leuke, hilarische, regeringsgetrouwe show voor u.’ Met die woorden startte Jon Stewart, de éminence grise onder de Amerikaanse politieke comedians, zijn Daily Show gisterenavond. Daarin speelt hij voor de gelegenheid een presentator die panische angst heeft om de Amerikaanse president voor het hoofd te stoten. Voortdurend maant hij zijn publiek aan om te stoppen met lachen en applaudisseren wanneer hij de draak steekt met Donald Trump. De aflevering eindigt met de zeven vaste komieken van de Show die in koor verkondigen: ‘Amerikanen zijn vrij om elke mening te verkondigen die we willen. Iets anders suggereren zou belachelijk zijn.’
Stewart, die pas vorig jaar met zijn show terugkeerde, raakt een gevoelige snaar. Het is wel degelijk moeilijker geworden om satirische nieuwsshows te maken. De onmiddellijke aanleiding voor deze show was de beslissing van zender ABC om Jimmy Kimmel Live! voor onbepaalde tijd te schorsen. Dat gebeurde nadat presentator Jimmy Kimmel zich in die laatavondshow kritisch had uitgelaten over hoe de rechterzijde de moord op Charlie Kirk misbruikt. In juli had NBC al beslist om de populaire laatavondshow van Stephen Colbert stop te zetten.
Miljardenclaims
De beslissing van ABC is een zoveelste in de ondertussen onrustwekkende serie mediabedrijven die kritiek op Trump hebben ingeslikt of Trump tegemoetkomen in zijn eisen om minder kritisch te berichten. ABC en CBS troffen eerder al een schikking, nadat Trump hen had aangeklaagd wegens onwelgevallige berichtgeving. Meta, het platform dat onder andere Facebook en Instagram host, schikte in januari omdat het na de Capitoolaanval van 6 januari 2021 Trumps accounts had geschorst. Ook tegen The New York Times en The Wall Street Journal heeft Trump ondertussen een miljardenclaim gelanceerd.
Door Kimmel tijdelijk te schorsen, hopen bedrijven als Paramount – het overkoepelende conglomeraat waartoe NBC behoort – de schade te beperken. Trump kraaide op zijn Truth Social-account van plezier dat ABC ‘de moed vond’ om de ‘talentloze’ Jimmy Kimmel te cancellen. Trump eiste meteen dat concurrerende zender NBC zou optreden tegen Jimmy Fallon en Seth Meyers, de presentatoren van twee andere laatavondshows die zich kritisch over hem uitlieten.
Geen woke- en genderideologie
Een bijzondere rol daarbij is voor Brendan Carr, het hoofd van de Federal Communications Commission (FCC), de federale mediaregulator. Carr was in november van vorig jaar een van de eerste functionarissen om door Trump benoemd te worden.
In Project 2025, het meer dan duizend bladzijden lange manifest waarin de conservatieve Heritage Foundation een blauwdruk voorspiegelde van een door Trump geleid Amerika, tekende Carr het mediabeleid uit. Daarin pleit hij om de publieke omroepen financieel droog te leggen, minder regulering op sociale media toe te laten en ‘woke-ideologie’ en ‘genderideologie’ van de publieke omroep te bannen. Hij raadt de president ook aan om zijn relatie met de media te herbekijken, en te overwegen om journalisten niet langer tot het Witte Huis toe te laten.
In april kondigde Carr aan dat de FCC actie zal ondernemen tegen zenders die ‘discrimineren tegen Republikeinen’.
Het dient gezegd dat Carr zich met enige ijver van zijn missie kwijt. Zo startte hij in maart een onderzoek naar Disney en ABC om na te gaan of hun diversiteitsbeleid niet te ‘woke’ was. Zenders die hun licentie van de FCC krijgen hebben, aldus Carr, ‘een unieke verplichting om in het publieke belang te handelen’. In april kondigde hij aan dat de FCC actie zal ondernemen tegen zenders die ‘discrimineren tegen Republikeinen’.
Bedrijfsbelangen
Carr heeft als mediaregulator uiteraard niet de macht om in te grijpen in de programmatie. Maar als ervaren bestuurder snapt hij perfect hoe hij mediabedrijven onder druk kan zetten om een meer overheidsgezinde koers te varen.
Zo belooft Project 2025 om gemakkelijker grote fusies tussen mediabedrijven toe te staan. Voor grote mediaconglomeraten waarvan veel kranten en zenders deel uitmaken, is dat bijzonder aanlokkelijk. Alleen moeten die fusies nog altijd goedgekeurd worden door de FCC. Daardoor hebben die bedrijven er dus belang bij om president en regering niet te veel op stang te jagen.
De beslissing om Stephen Colberts laatavondshow te beëindigen viel ongeveer samen met pogingen van moederbedrijf Paramount om toelating te krijgen voor de fusie met Skydance. Paramount benoemde bij wijze van zoenoffer ook een Trumpaanhanger als ombudsman bij nieuwszender CBS, in een poging om Carrs genade af te smeken.
‘Slechte publiciteit’
Carr snapt bovendien erg goed hoe hij grotere bedrijven onder druk kan zetten. Zo focust hij in zijn beleid opvallend veel op de honderden lokale zenders die onder een FCC-licentie opereren. Carr maakt er geen geheim van dat dat ‘publiek belang’ onder Trump een wel zeer specifieke invulling hoort te krijgen. Die kleinere lokale zenders zijn afhankelijk van de FCC en hebben doorgaans niet de middelen om zich juridisch te verweren.
Met enig genoegen meldde Carr op Fox News dat het lokale zenders waren die Disney onder druk zetten om de show van Kimmel af te gelasten. Ook Nexstar, een Texaanse bedrijf dat meer dan 200 lokale zenders bezit, zit te midden van een overname waarvoor het de toelating van de FCC nodig heeft.
Het succes dat Trump al boekte tegenover mediabedrijven doet smaken naar meer. Zo vertelde hij journalisten gisteren dat zenders die hem ‘te veel slechte publiciteit’ geven hun licenties horen te verliezen. En ook Carr zelf vindt de manier waarop mediabedrijven compromissen zoeken bemoedigend. ‘We zijn nog niet klaar’, benadrukte Carr gisteren nog.
