Rome stinkt. Van de 3000 ton huisvuil die de 2,9 miljoen Romeinen elke dag produceren blijft ongeveer 600 ton op straat achter. Sommige stoepen zijn inmiddels onbegaanbaar geworden. De zomerhitte maakt het probleem alleen maar groter, zodanig dat de Romeinse Orde der artsen zich zorgen maakt om de volksgezondheid.
Zeemeeuwen cirkelen boven mijn hoofd op zoek naar voedsel in de vier containers die voor mijn palazzo staan. Alle vier lopen ze over van het vuilnis. Eromheen liggen zo’n vijftig stinkende vuilniszakken op het trottoir. Ik heb ze nog niet gezien, maar ik weet dat de grondtroepen van de zeemeeuwen hier ook ergens rondscharrelen.
Sinds het uitbreken van de vuilniscrisis is het aantal ratten en kakkerlakken verveelvoudigd. ‘Een groot probleem’, zegt Antonio Magì, voorzitter van de Orde der artsen in Rome. ‘Nu is het nog een hygiënisch probleem, maar als het zo doorgaat wordt het een medisch probleem.’
De belangrijke pleinen, Piazza di Spagna of bij het Pantheon, worden wel schoongehouden. Het probleem situeert zich in de achterafstraatjes.
Magì schreef een open brief aan burgemeester Virginia Raggi, aan de gouverneur van de regio Lazio Nicola Zingaretti en aan de minister van volksgezondheid Giulia Grillo waarin hij zijn ongerustheid uit.
‘Ik maak me vooral zorgen om de jongsten. Kinderen hebben de neiging om alles aan te raken en dat kan huidproblemen veroorzaken’, zegt hij in zijn kantoor aan de rand van de Romeinse binnenstad. Maar zijn grootste bezorgdheid is brandstichting. ‘Brandende vuilniscontainers stoten dioxine uit en dat is giftig, voor iedereen.’
Stinkende hel
Rome is nooit een bijzonder schone stad geweest. Romeinen staan niet echt bekend om het opruimen van hun zwerfvuil, maar de laatste jaren is de situatie enorm verslechterd.
In 2007 maande de Europese Unie Italië aan Romes vuilnisbelt, Malagrotta, te sluiten. Met een oppervlakte van 230 hectare was het de grootste vuilstort van Europa, maar Malagrotta was overvol en overtrad stelselmatig Europese hygiëneregels.
Voor omwonenden was Malagrotta een stinkende hel: vuilniswagens die de hele dag af en aan reden en honderden meeuwen die constant boven de vuilnisbelt cirkelden. In 2013 werd de mega-vuilstort eindelijk gesloten.
Vuilnisplan
Om de 3000 ton afval die de bijna 3 miljoen Romeinen per dag produceren het hoofd te bieden, had de toenmalige burgemeester Ignazio Marino een vuilnisplan bedacht. Hij wilde investeren in gescheiden afvalinzameling en in nieuwe, kleinere, afvalverwerkingsinstallaties.
Marino werd, na niet-gerelateerde fraudebeschuldigingen, tot aftreden gedwongen. Zijn plan werd nooit gerealiseerd. Dat was het begin van een ramp, zegt Chiara Braga, parlementslid voor de Partito Democratico en voorzitter van een parlementscommissie die het vuilnissysteem in Rome onderzoekt.
‘Sinds de sluiting van Malagrotta verscheept de stad enorme hoeveelheden vuilnis naar andere delen van Italië. Er zijn nooit plekken aangewezen waar nieuwe afvalverwerkingsinstallaties gebouwd konden worden. Dat is de taak van de gemeente en die heeft ze verzaakt. Het feit dat dit gemeentebestuur de plannen van de vorige burgemeester heeft stopgezet, is een groot probleem voor de stad en haar inwoners. En die betalen daar nu een hoge prijs voor.’
Tekort aan vuilnisophalers
Decennialang was de vuilnisverwerking in handen van Manlio Cerroni, bijgenaamd de Koning van het Vuilnis. Cerroni was eigenaar van de Malagrotta vuilstort. Hij – en hij alleen – bepaalde waar de stad Rome met haar vuilnis heen moest. Het gemeentebestuur vond die situatie comfortabel, ze betaalde Cerroni en hoefde er zich verder niet druk om te maken. Tot Malagrotta dicht moest, er niet over de toekomst was nagedacht en Rome dus met de brokken zat.
Daar komt bij dat de gemeentelijke vuilnisophaaldienst, AMA, jarenlang gebruikt werd als parkeerplaats voor politieke vrienden. Het bedrijf heeft veel mensen in dienst maar daarvan lopen er niet zo veel achter de vuilniswagen. Sterker nog: AMA heeft een tekort aan vuilnisophalers, 1800 van hen zijn ‘niet geschikt’ om achter de vuilniswagen te lopen en zitten dus op kantoor.
Historisch centrum
De brand in een afvalverwerkingsinstallatie in het noorden van de stad, eind december 2018, was de druppel. Het precaire evenwicht in het Romeinse vuilnismanagement werd definitief verstoord. Een half jaar later liggen er bergen afval in de straten van de Eeuwige Stad, zelfs in het historische centrum.
Volgens sommige kranten klaagden toeristen over hopen vuilnis bij het Colosseum en Piazza Navona. Eigen waarneming leert dat het centrum een stuk schoner is dan de kranten beweerden. ‘We lopen nu al drie dagen rond in Rome maar hebben geen vuilnis gezien’, zegt een Amerikaanse toerist. ‘Het is er schoner dan in New York’, valt zijn vrouw hem bij. ‘Alleen bij het Colosseum lag wat vuilnis, maar verder vind ik Rome erg schoon.’
Een Italiaanse gids is het niet eens met de Amerikanen. ‘De belangrijke pleinen, Piazza di Spagna of hier bij het Pantheon, worden inderdaad wel schoongehouden. Het probleem situeert zich in de achterafstraatjes, daar ligt wel veel vuilnis.’
Imago
Vooral in de woonwijken woedt de vuilniscrisis in alle hevigheid. Daar liggen de vuilniszakken hoog opgestapeld naast overvolle afvalcontainers. Daar zijn de stoepen en, soms ook, straten onbegaanbaar door de bergen vuilnis. Maar die plaatsen interesseren de gemeente, regio en het ministerie van volksgezondheid het minst. Nu de crisis het imago van Rome aantast, blijken ze na jarenlang koppig langs elkaar heen werken ineens wél met elkaar te kunnen te overleggen.
Burgemeester Raggi kondigde eerder deze maand verheugd aan dat er een oplossing is voor het Romeinse vuilnisprobleem; het Romeinse afval wordt geëxporteerd. De komende twee of drie jaar wordt het vuilnis naar Zweden en andere Europese landen verscheept.
Definitieve oplossing?
‘Dat kan alleen het begin van een oplossing zijn’, zegt parlementslid Chiara Braga hoofdschuddend. ‘In een groot deel van de stad is de situatie nog kritiek. Het is belangrijk dat gemeente, regio en ministerie eindelijk serieus naar een oplossing zoeken voor het probleem. We zijn er nog lang niet.’
Terwijl er meer vuilniswagens dan ooit door de Romeinse straten ronken, de gemeente heeft er 300 extra ingezet om de ergste problemen binnen 15 dagen op te lossen, wordt er hard gewerkt aan een definitieve oplossing.
Want het probleem blijf hetzelfde: waar gaat het vuilnis heen? Een nieuw gat in de grond, zoals Malagrotta, is geen oplossing. Verschepen naar het buitenland is te duur en het gemeentebestuur wil geen afvalverbrandingsoven uit ideologische overwegingen. De Vijfsterrenbeweging denkt dat een afvalverbrandingsoven slecht is voor het milieu en de gezondheid door de dioxine die wordt uitgestoten.
Ondertussen verbrandt Stockholm Romeins afval en verlicht het daarmee de Eeuwige stad. De Romeinen, die betalen.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
