Frankrijk beleeft haar eigen ‘Femme de la rue’. In bepaalde Parijse wijken zijn vrouwen volledig uit het straatbeeld verdreven door fundamentalisten, zo blijkt uit een schokkende reportage op France 2. Nadia Remadna gaat met haar ‘Brigade des Mères’ een moedige strijd aan.
Ze wordt de nieuwe ‘Marianne’ genoemd. Een vurige voorvechtster van de Franse Republiek en van de waarden ‘Liberté, égalité et fraternité’, maar dan zonder de iconische ontblote borst. Ze heet Nadia Remadna, is 59 jaar oud en met haar eigen ‘Brigade des Mères’ wil ze komaf maken met religieuze radicalisering in Frankrijk, met name in de banlieues.
Afgelopen week konden we een glimp opvangen van haar strijdvaardigheid in de reportage van France 2 over de verbanning van vrouwen in bepaalde wijken van Saint-Denis, een voorstad van Parijs met meer dan 100.000 inwoners. We zagen hoe ze samen met enkele vrouwen een sit-in hield op het terras van een horecazaak als protest tegen het straatverbod voor vrouwen, dat is opgelegd door de zeer lokale en radicale mannelijke moslimgemeenschap. Een daad van rebellie die gretig werd gedeeld op YouTube.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
Maar het verhaal achter de ‘Brigade des Mères’ is veel minder ludiek. Nadia richtte de beweging in 2014 op toen ze in haar omgeving – en dat is vooral de Parijse voorstad Sevran – geconfronteerd werd met wanhopige moslimmoeders die hun kinderen zagen radicaliseren: tienerzonen die niet meer naar school wilden en met de jihad dweepten, tienerdochters die zich opeens hulden in nikabs. De vaders zagen er weinig graten in, maar de moeders vreesden het ergste. Nadia, zelf moeder van vier kinderen, trok zich hun lot aan en ze stelde voor om zich te groeperen. Bij de Brigade sloten zich algauw ouders aan van wie het kind werd vermoord omdat het niet opgroeide in een moslimgezin of mensen die zich zorgen maken om de toenemende kloof met de moslimgemeenschap, die eigen winkels en eigen scholen heeft.
In de banlieues heeft de religie de rol van de instellingen overgenomen
Op een gegeven moment stak Nadia Remadna zoveel tijd en energie in haar beweging dat ze haar job moest opgeven. Met haar uitkering komt ze nauwelijks rond om haar vier kinderen te eten te geven. Maar de betogingen, de acties, de korte maar krachtige toespraken in metro’s en bussen, de vurige speeches op congressen, de talloze pleidooien bij politici, ze doet het allemaal voor hen, opdat zij in een land kunnen leven waar ze vrij zijn om te gaan en te staan waar ze willen.
‘Gaan stemmen is in strijd met de islam’
Als moslima weet Nadia als geen ander waartoe radicalisering kan leiden. Op haar vijftiende besliste haar vader om terug te keren naar Algerije. Ze moest mee. Daar kwam ze terecht in ‘un village d’hommes’. Vrouwen mochten het huis niet verlaten en meisjes kregen er geen onderwijs. Gelukkig had het huis een koertje zodat ze toch af en toe wat buitenlucht kon inademen. In de moskee werden de mannen op een dogmatische manier onderricht over de islam en die strenge leer werd thuis rigoureus toegepast. In de praktijk kwam dat erop neer dat vrouwen weinig bewegingsvrijheid kregen en vooral moesten zwijgen en ondergaan.
Na tien jaar is ze teruggekeerd naar Frankrijk en heeft ze er haar studies hernomen. Minstens twee keer per week pendelt ze vanuit Sevran naar Parijs omdat dat volgens haar de enige plek is waar je je nog in Frankrijk waant. Daar voelt ze zich vrij. ‘In de banlieues heeft de religie de rol van de instellingen overgenomen’, zegt ze. Het gezag van de Franse regering wordt er niet erkend en mensen worden actief ontmoedigd om te gaan stemmen omdat het ‘in strijd is met de islam’.
Nadia heeft de radicalisering van dichtbij meegemaakt in Algerije en ziet nu hetzelfde gebeuren in Frankrijk. De religieuze verantwoordelijken organiseren het onderwijs, coördineren een interne arbeidsmarkt, regelen administratieve zaken enzovoort. Ze zegt dat het al lang niet meer om een minderheid gaat die de radicale islam aanhangt. De vrouwen in de voorsteden maken precies hetzelfde mee als de Algerijnse vrouwen twintig jaar geleden. De leden van de Brigade worden beschimpt en soms aangevallen. Moeders zijn bang voor de reactie van hun zonen wanneer ze het huis verlaten om boodschappen te doen. De klok wordt er in ijltempo teruggedraaid.
‘Politiek steekt kop in het zand’
Nadia en haar ‘Brigade des Mères’ hopen dat hun bekommernissen aan bod zullen komen tijdens de campagne voor de presidentsverkiezingen van volgend jaar in Frankrijk. De vraag is natuurlijk uit welke hoek ze steun mogen verwachten.
Wie een slecht karakter heeft, zou kunnen stellen dat de angst om de moslimgemeenschap voor het hoofd te stoten groter is dan de gedrevenheid om de vrijheid en de rechten van de helft van de bevolking te verdedigen.
De Parti Socialiste geeft alvast niet thuis. De Franse staatssecretaris Pascale Boistard (PS), die bevoegd is voor vrouwenrechten, kon na de bewuste reportage van France 2 niet anders dan toegeven ‘dat in bepaalde zones in Frankrijk vrouwen niet aanvaard en gerespecteerd worden’. Maar ze minimaliseerde het probleem meteen door eraan toe te voegen dat het om religieuze fanatici gaat die niet representatief zijn voor de moslimgemeenschap. Case closed. We zagen het eerder ook al in ons land. Naar aanleiding van de reportage ‘Femme de la rue’ van Sofie Peeters volgde een obligaat rondje verontwaardiging bij de politici, waarbij de progressieve en linkse partijen zich in allerlei bochten wrongen om er toch maar op te wijzen dat het geen probleem van uitsluitend moslims was, terwijl het had moeten gaan over een groot maatschappelijk probleem dat dringend moet worden aangepakt, wie de daders ook zijn. Maar verder dan dreigen met GAS-boetes voor ‘seksisme’ – van een eufemisme gesproken – zijn ze niet geraakt. Wie een slecht karakter heeft, zou kunnen stellen dat de angst om de moslimgemeenschap voor het hoofd te stoten groter is dan de gedrevenheid om de vrijheid en de rechten van de helft van de bevolking te verdedigen.
Ook van de rechtste partijen hoeft de ‘Brigade des Mères’ op niet al te veel steun te rekenen. Het Front National en de Republikeinen willen garen spinnen bij een wij-zijverhaal en zij richten hun pijlen op de hele moslimgemeenschap, ook de ouders van geradicaliseerde jongeren, ook de moeders die van hun kinderen te horen krijgen dat ze slechte moslima’s zijn omdat ze niet gesluierd rondlopen, ook de vrouwen die niet meer op straat durven te komen. Bovendien kijken deze partijen wel uit dat ze hun conservatieve achterban niet de indruk geven dat ze plots inzetten op thema’s als vrouwenrechten. Maar die achterban slaapt momenteel op beide oren want waar de Republikeinen het lokaal voor het zeggen hebben, worden de terugbetaling van anticonceptie en abortus, en de financiering van regionale centra voor geweld tegen vrouwen drastisch teruggeschroefd.
Hoewel Nadia Remadna beseft dat de oplossing van de politiek zal moeten komen, is ze vandaag bijzonder pessimistisch over de aanpak van radicalisering. ‘De politiek wijst halsstarrig naar het internet, naar de mislukte integratie, naar sociaal-economische factoren, naar de afwezigheid van vaders bij de opvoeding van kinderen… Maar radicalisering heeft daar niks mee te maken. In elk huishouden kan een kind gehersenspoeld worden. Radicalisering is iets wat we samen, met z’n allen moeten uitroeien als we in een vrij land willen leven.’
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
