Parlementsverkiezingen in India: begint premier Modi straks aan een tweede ambtstermijn?

Premier Narendra Modi. © belga

‘De balans van vijf jaar premier Narendra Modi oogt mager’, schrijft professor internationale betrekkingen Jonathan Holslag (VUB). ‘Toch ziet het ernaar uit dat hij deze verkiezingen zal winnen.’

‘In India is de democratie niet bedoeld om vooruitgang mogelijk te maken. Daarvoor is het politieke systeem gewoon te complex. Democratie is bedoeld om te voorkomen dat het achteruitgaat, door geweld tussen de bevolkingsgroepen.’ Die analyse deelde de vooraanstaande econoom Rajiv Kumar in 2010 met mij. Ik herinner me onze lange discussie nog goed, in een bar nabij Connaught Place, New Delhi. De valavond kleurde de dikke smog boven de stad oranje. ‘Verwacht hier niets van de politiek’, besloot hij. ‘Het zijn de ondernemingen die het verschil zullen maken.’

Kumars stelling dat de partijpolitiek weinig bijdraagt aan de ontwikkeling van zijn land, lijkt tijdens de huidige parlementsverkiezingen – die nog duren tot 19 mei, verspreid over meerdere dagen – bevestigd te worden. De balans van vijf jaar premier Narendra Modi oogt mager, hoewel hij bij zijn aantreden op handen werd gedragen door internationale investeerders. De beste indicatie hebben die investeerders zelf gegeven: ondanks hun aanvankelijke optimisme zijn ze terughoudend gebleven. Tussen 2014 en 2017 trok India, ondanks veel lagere lonen, drie keer minder buitenlandse investeringen aan dan buurland China.

Zoals vele nationalistische leiders schuwde Modi ook de interne verdeel-en-heerspolitiek niet.

De Indiase economie is onder Modi gegroeid, maar die groei kun je beter met een flinke korrel zout nemen. De ontwikkeling van de maakindustrie stelt teleur, en dat terwijl die industrie vandaag zes keer kleiner is dan de Chinese. Onder meer daardoor groeit het tekort op de Indiase handelsbalans opnieuw: het land voert veel meer in dan uit. Zijn internationale schuld is verder opgelopen, en dat krediet werd niet gebruikt voor een wezenlijke inhaalbeweging in infrastructuur of goed bestuur. ‘Het kan een bedrijf soms meer tijd kosten om een container van de ene naar de andere kant van het land te vervoeren dan van de haven van Shanghai naar Rotterdam’, zei Rajiv Kumar tijdens ons gesprek. Dat is in 2019 nog altijd zo.

Ook het consumentenvertrouwen is wisselvallig. Er wordt vaak gesproken over de driftig consumerende middenklasse in India, maar in verhouding tot de massa armen blijft die relatief klein. De werkloosheid (6,1 procent) ligt op het hoogste niveau in vijfenveertig jaar. De boerenbevolking heeft de voorbije jaren geleden onder volatiele grondstofprijzen, droogte en de weinig overtuigende aanpak van de overheid – de zelfmoordcijfers op het platteland bereikten opnieuw tragische records. De laatste maanden heeft ook het vertrouwen in de premier een duik genomen.

Tussen 2014 en 2017 trok India, ondanks veel lagere lonen, drie keer minder buitenlandse investeringen aan dan buurland China.

Toch ziet het ernaar uit dat Modi deze verkiezingen zal winnen. Hij heeft een verbond gesmeed met andere partijen. Op zich is dat niet uitzonderlijk, maar dit keer bestaat dat verbond, de Nationale Democratische Alliantie, liefst uit veertig partijen. Het is minder het resultaat van een gedeelde visie dan van de hand- en spandiensten die Modi de voorbije jaren aan allerhande lokale politici heeft verleend. Zijn winstkansen zijn in de aanloop naar de stembusgang ook opgekrikt, enerzijds door de subsidies die hij alsnog uitkeerde aan de landelijke bevolking, anderzijds door zijn harde optreden tegen Pakistan in de recente militaire crisis in het betwiste Kasjmir. Door populisme en nationalisme, dus.

Zoals vele nationalistische leiders schuwde Modi ook de interne verdeel-en-heerspolitiek niet. Hij kan buigen op een harde kern van hindoenationalisten die hij heeft opgejut of minstens heeft laten opjutten tegen de islamitische en christelijke minderheden. Radicale hindoenationalistische politici maken deel uit van zijn monsterverbond. Geweld tegen minderheidsgroepen wordt oogluikend getolereerd. Hoewel het aantal slachtoffers van traditioneel terrorisme is afgenomen, neemt het geweld van jonge mannen tegen vrouwen, dalits (de laagstgeplaatsten in India) en moslims toe. Dat geweld vloeit voort uit een combinatie van woede, frustratie en een gevoel van straffeloosheid.

Ik heb India ooit beschreven als de lotusknop die beloftevol uit de modderpoel naar de zon reikt. De modderpoel, de ontbering en het geweld, die zijn er nog. De schittering van de bloem, die blijft uit. Ik wens ze de Indiase bevolking toe. Ook de regio zou gebaat zijn bij een stabiel India. Maar ik vraag me steeds meer af of die knop ooit echt zal ontluiken.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content