In het oosten van Oekraïne organiseren de pro-Russische separatisten zondag omstreden verkiezingen. Zowel in Donetsk als in Loegansk worden een president en een parlement gekozen.
De Volksrepubliek Donetsk en de Volksrepubliek Loegansk riepen zichzelf in mei 2014 uit, twee maanden nadat in Kiev president Viktor Janoekovitsj werd afgezet na Euromaidan en een pro-Westerse regering aan de macht kwam. Een maand na de protesten van Euromaidan annexeerde Rusland het Oekraïense schiereiland Krim.
In zowel Donetsk als Loegansk zijn op dit moment tijdelijke leiders aangesteld. In Donetsk kwam de 42-jarige Aleksandr Zachartsjenko – sinds 2014 zowel president als premier – op 31 augustus van dit jaar om bij een explosie. Moskou wijst met de vinger naar Kiev, maar volgens de Oekraïense autoriteiten is zijn dood het gevolg van een interne strijd binnen de Volksrepubliek Donetsk. Zijn opvolger ad interim werd de 37-jarige Denis Poesjilin, tot dan voorzitter van het parlement van de zelfverklaarde volksrepubliek.
In Loegansk werd de 48-jarige Leonid Pasetsjnik in november 2017 al aangeduid als tijdelijke machthebber nadat Igor Plotnitski werd afgezet. Pasetsjnik was onder zijn voorganger minister van Veiligheid.
Zowel Poesjilin als Pasetsjnik zijn in hun respectieve regio’s kandidaat om als president op post te blijven. Poesjilin neemt het in Donetsk op tegen vier uitdagers: Elena Sjisjkina, Roman Khramenkov, Vladimir Medvedev en Roman Jevstifejev. In Loegansk komt Pasetsjnik op naast Oleg Koval, Ljoedmila Roesnak en Natalja Sergoen.
Twijfel over wie het zal halen is er echter niet. Volgens waarnemers wil Rusland met de stembusslagen Poesjilin en Pasetsjnik in hun rol legitimeren en de onafhankelijkheid van de zelfverklaarde volksrepublieken verankeren, terwijl het vredesproces in Oost-Oekraïne op een dood punt is aanbeland. Ook de peilingen die het Russische staatspersagentschap TASS zonder bron citeert, laten niets aan de verbeelding over.
Kremlin-woordvoerder Dimitri Peskov liet ook al optekenen dat het voor Moskou ‘extreem belangrijk’ is wie er aan de macht komt, zodat de Russische regering er zijn ‘invloed’ kan behouden.
Daarom komt er behalve kritiek van de Oekraïense regering ook heel wat internationale tegenstand op de verkiezingen. Zo veroordeelden de VS eerder al de ‘schijnverkiezing op touw gezet door Moskou’ en riep de Amerikaanse ambassade in Kiev burgers in Oost-Oekraïne op om de stembusgang te boycotten. Ook de Europese Unie sprak zich al uit tegen de ‘vermeende verkiezingen’ die volgens haar ’tegen de geest en de letter van de akkoorden van Minsk’ zijn.
De vredesakkoorden van Minsk van februari 2015 waren bedoeld om het gewapende conflict in Oost-Oekraïne te beëindigen, maar hebben niet geleid tot een wapenstilstand tussen de pro-Russische separatisten – die volgens het Westen militaire steun krijgen van Rusland – en de Oekraïense regeringstroepen. Beide partijen lappen de teksten aan hun laars.
In het conflictgebied vielen de voorbije vier jaar volgens de Verenigde Naties meer dan 10.000 doden.
Moskou zelf ontkent dat de verkiezingen in Donetsk en Loegansk in strijd zijn met de akkoorden van Minsk. De Russen wijzen er daarnaast op dat Oekraïne volgens hen zijn deel van de afspraken niet nakomt.
