Miljoenen mensen kwamen afgelopen weekend op straat uit protest tegen Donald Trump. In de grote, maar ook in de vele kleinere steden. Zelfs in Republikeinse bolwerken. Er was amper sprake van onrust en het aantal arrestaties bleef beperkt. ‘Als je in zo’n menigte loopt, word je overspoeld door een gevoel van liefde voor je land en je medemens.’
Afgelopen zondag waren er zo veel mensen samengekomen in het stadscentrum van Chicago dat het tot een soort opstopping leidde. De betogers voor de ‘No Kings’-mars konden geen kant meer op. Er klonken opzwepende toespraken, sommige deelnemers kwamen verkleed, enkelen droegen megafoons. Wat hen allemaal verbond, was hun afkeer van de Amerikaanse president Donald Trump.
Uiteindelijk kon de optocht door ‘the Loop’, het zakendistrict van Chicago, toch beginnen. De politie, in korte mouwen en zonder oproer‑uitrusting, bleef aan de kant staan. Betogers riepen leuzen als: ‘Hey ho, hey ho, Donald Trump has got to go’, en ‘No Hate, No Fear, Immigrants are Welcome Here’.
Rond twee uur ’s middags waren de meesten voorbij de Trump Tower gepasseerd, het pompeuze hotel van de president. Ondanks voelbare nervositeit bij de politie, werd er geen schade aangericht. Daarna loste de menigte op en verspreidden de betogers zich naar cafés, restaurants en stations.
De No Kings-protesten waren de grootste in de Verenigde Staten sinds jaren. Alles samen liep de opkomst waarschijnlijk in de miljoenen.
De protesten onder de sogan ‘No Kings’ waren de grootste in de Verenigde Staten sinds jaren. Er waren naar schatting tweeduizendafzonderlijke acties gepland, in alle grote steden en honderden kleinere. Zelfs in Republikeinse bolwerken als Provo (Utah) en Boise (Idaho) kwamen duizenden mensen opdagen. Alles samen liep de opkomst waarschijnlijk in de miljoenen. Er was nauwelijks sprake van onrust en het aantal arrestaties bleef beperkt.
Militaire parade
Intussen vierde Trump in Washington zijn 79e verjaardag met een militaire parade – de eerste in de hoofdstad in meer dan dertig jaar. De parade vormde het hoogtepunt van een feestdag ter ere van de 250e verjaardag van het Amerikaanse leger.
Tijdens zijn eerste ambtstermijn had Trump al een grote militaire parade gewild, maar adviseurs konden hem toen nog afremmen: zoiets hoorde meer in landen als Noord-Korea of Rusland thuis. Maar in zijn tweede ambtstermijn doet de president meer zijn zin: Trump straalde terwijl meer dan 6000 soldaten in historisch uniform over Constitution Avenue marcheerden, gevolgd door vliegtuigen en tanks die de straten van Washington deden dreunen.
Bezoekers droegen MAGA-kledij en de sfeer leek erg op die tijdens een typische Trump-rally. Er werden petten met DOGE-logo’s verkocht, en T-shirts met opschriften ter ere van de ‘big beautiful military parade’. (Eén jongen droeg een shirt met de tekst: ‘I’m here for the tanks’.) Veel mensen in het publiek begrepen de commotie niet.
‘Ik wou dat het níét de verjaardag van president Trump was’, zei Keith Lay, een gepensioneerde zakenman uit Tennessee, die naar de hoofdstad gereisd was als eerbetoon aan het leger. En aan zijn zoon, die na twee missies in Afghanistan uit het leven was gestapt: ‘Het is voor onze troepen, verdomme.’
Een paar straten verderop verzamelden tegen‑betogers zich voor het Witte Huis, en her en der doken nog kleine groepjes op, maar de meeste protesten wilden confrontaties mijden en vonden elders in het land plaats.
‘Ik wou dat het niét de verjaardag van president Trump was. Het is voor onze troepen, verdomme.’
De omvang van de ‘No Kings’-marsen suggereert dat er deze zomer mogelijk aanhoudende protesten tegen Trump zullen plaatsvinden. Dit gebrek aan geweld is dan ook een opluchting. Dagenlang hadden Republikeinen, in de nasleep van gewelddadige protesten in Los Angeles, gewaarschuwd voor massaal geweld. In Florida waarschuwde een sheriff de betogers: ‘We maken jullie dood, morsdood.’ Democratische leiders vreesden dat Trump; als er beelden van rellen zouden opduiken, de Nationale Garde naarandere grote steden zou sturen. Langs Fifth Avenue in New York zetten NYPD-agenten helmen en wapenstokken in. Maar uiteindelijk verliep bijna alles ordelijk. Alleen in Los Angeles moest de politie opnieuw traangas gebruiken om een kleine groep betogers te verdrijven die ondanks de avondklok van 20u waren blijven hangen.
Zelfs nu Trump soldaten inzet tegen betogers: waar blijft het verzet van de Democraten?
Vreedzaam protest vs. extreem geweld
Aan het eind van de mars in Chicago deelden agenten flesjes water uit. Eric Adams, burgemeester van New York, verklaarde dat er in zijn stad slechts veertien arrestaties waren verricht. Velen noemden de betoging opvallend gedisciplineerd, wellicht omdat veel deelnemers van middelbare leeftijd waren en uit de hogere middenklasse kwamen. Er werd een lied gezongen uit Les Misérables. Voor sommigen had het iets nostalgisch. ‘Als je in zo’n menigte loopt, word je overspoeld door liefde voor je land en je medemens’, zei Jayne Goldstein tijdens de mars in Manhattan. Haar eerste protest was tegen de Vietnamoorlog.
De vreedzaamheid van de betogingen stond in schril contrast met een daad van extreem geweld van een enkeling in Minnesota. Op 14 juni schoot de man, vermomd als politieagent, twee Democratische politici van de deelstaat samen met hun echtgenoten in hun huis neer. Een van de slachtoffers, Melissa Hortman, tot januari nog voorzitter van het Huis van Afgevaardigden van de staat, kwam om het leven, net als haar man. Senator John Hoffman en zijn vrouw ondergingen een spoedoperatie.
Voor wie vreest voor gewelddadige massa’s, was dit een pijnlijke herinnering: in de Amerikaanse geschiedenis zijn de ernstigste gewelddaden vaak door een enkeling gepleegd.
‘‘Een daad van doelgericht politiek geweld’, verklaarde Tim Walz, de Democratische gouverneur van Minnesota, op een persconferentie. De vermoedelijke dader is intussen aangehouden. Vance Boelter, 57 jaar, actief in de private veiligheidssector, had banden met het christelijk nationalisme. In zijn wagen lag een lijst met bijna 70 doelwitten, waaronder andere Democratische politici en anti-abortusactivisten. Volgens de politie had hij ook flyers bij zich van de ‘No Kings’-betogingen in Minneapolis.
Na de aanslag riep gouverneur Walz betogers in Minneapolis en St. Paul op om af te zien van demonstraties, uit vrees voor nieuwe aanvallen. Toch kwamen er duizenden mensen opdagen. Ze brachten hulde aan hun vermoorde vertegenwoordiger. En wie bang was voor gewelddadige massa’s, besefte opnieuw: in de Amerikaanse geschiedenis zijn de ernstigste gewelddaden vaak door een enkeling gepleegd.
Amerika’s stille woede: waar blijft het protest tegen Trump?
