De Chinese president Xi Jinping rolde de rode loper uit voor twintig wereldleiders, onder wie de Russische president Vladimir Poetin en de Indiase premier Narendra Modi. Het is een duidelijke waarschuwing richting de VS.
Xi Jinping toont opnieuw dat China een centrale rol speelt op het wereldtoneel. De Chinese president verwelkomde in de havenstad Tianjin de leiders uit onder meer Rusland, India, Pakistan, Belarus en Iran. De bijeenkomst onderstreept dat de VS serieuze concurrentie krijgen van niet-westerse allianties, wat president Donald Trump ook mag zeggen over de Amerikaanse overheersing onder zijn zelfverklaarde deskundige leiding.
De top in Tianjin vond plaats tijdens de jaarlijkse vergadering van de Shanghai Cooperation Organisation (SCO), die soms de ‘anti-NAVO’ wordt genoemd. Maar de SCO is geen strak militair bondgenootschap, wel een eerder los verband gericht op economie en internationale politiek.
De organisatie werd gesticht in 1996 als de ‘Shanghai Five’, met China, Kazachstan, Kirgizië, Rusland en Tadzjikistan als oprichters. In 2001 werd de SCO officieel gelanceerd, met Oezbekistan erbij. India en Pakistan sloten aan in 2017, Iran in 2023 en Belarus in 2024. Er zijn ook nog dialoogpartners, zoals Turkije, Egypte, Indonesië, Qatar, Armenië en Azerbeidzjan.
De SCO vormt een niet-westers blok, al zijn de lidstaten het lang niet altijd eens. Zo raakten de relaties tussen China en India in 2020 ernstig bekoeld na een grensconflict, waarbij meerdere Indiase militairen omkwamen. En de aartsvijanden India en Pakistan vochten eerder dit jaar zelfs een korte oorlog uit.
Maar Trump is er met zijn onbehouwen buitenlandse politiek in geslaagd om hen samen te brengen. Nadat hij ‘vrienden’ als Canada en de Europese Unie publiekelijk vernederde, volgden de hoge invoertarieven voor ‘vijanden’: 30 procent op goederen uit China en zelfs 50 procent op Indiase invoer. Het belang van de SCO mag niet worden onderschat. Met bijna de helft van de wereldbevolking en ruim 30 procent van het mondiale bbp, plus vier kernmachten – China, India, Pakistan en Rusland – is het een machtsfactor.
Daarbij steekt Xi Jinping op die SCO-top zijn ambities niet onder stoelen of banken: hij wil de wereldorde hervormen. De Chinese president zei tegen meer dan twintig leiders dat de wereld vandaag ‘turbulentie en verandering’ ondergaat, maar dat het hun opdracht is om een ‘ordelijke multipolaire wereld’ te handhaven. En China is daar de pijler van. In de People’s Daily, het Chinese Volksdagblad, werd de ‘confrontatiegerichte westerse aanpak’ fel bekritiseerd, een duidelijke vingerwijzing naar de VS.
Ondertussen wordt Poetin warm onthaald door de wereldleiders, ondanks het arrestatiebevel van het Internationaal Strafhof in Den Haag voor oorlogsmisdaden in Oekraïne. Nadat hij vorige maand in Alaska met de nodige egards werd ontvangen door Trump, schudt hij nu lachend de handen met Xi en andere wereldleiders in Tianjin.
Van de Europese Unie is in dit hele verhaal geen sprake. Het illustreert dat we op mondiaal politiek vlak niet meespelen.
