‘Niet alle Europese landen durven Maduro een dictator te noemen’

Op de vooravond van het bezoek van Venezolaans interim-president Juan Guaido aan Europa, sprak Knack met Gustavo Tarre, de Venezolaanse ambassadeur bij de Organisatie van Amerikaanse Staten (OAS) in Washington. De professor grondwettelijk recht steunt Juan Guaido in zijn strijd tegen president Nicolás Maduro.

Volgens Gustavo Tarre zijn alle onderhandelingspogingen uitgeput, maar voor militaire interventie is er geen draagvlak bij landen in de regio. Hij hoopt dat de Europese Unie Venezolanen nog meer kan steunen om hen te bevrijden van hun onderdrukker Maduro.

In de internationale politiek kan zowel soft- als hard-power gebruikt worden. Wat is volgens u de meest gepaste interventie voor Venezuela?

Gustavo Tarre: De overwinning die Maduro bij de presidentsverkiezingen van 2018 geclaimd had, werd door verschillende landen, waaronder de Verenigde Staten, Canada, de Limagroep (groep bestaande uit veertien landen van het Amerikaanse continent, nvdr.) en de Europese Unie, niet als legitiem gezien. Daardoor ontstond begin 2019 een machtsvacuüm in Venezuela. Juan Guaido vulde dat vacuüm op door als voorzitter van het nationaal parlement zichzelf ook als interim-president uit te roepen op basis van de grondwet.

Ondertussen is hij als president erkend door een zestigtal landen. De meeste interne politieke conflicten worden binnen de internationale politiek opgelost door het plegen van overleg. Er zijn al verschillende overlegrondes geweest tussen het regime en de democratische oppositie. Eerst door de OAS, dan door het Carter Center, daarna door het Vaticaan. De laatste pogingen vonden vorig jaar plaats in Oslo en op het eiland Barbados. De onderhandelaars van Maduro hebben keer op keer de onderhandelingstafel verlaten. Een compromis zoeken met de regering-Maduro is onmogelijk.

De volgende stap is niet alleen het diplomatiek overleg onderbreken, maar ook het terugsturen van de ambassadeurs van Maduro naar Venezuela. De meeste landen op het Amerikaanse continent hebben dat reeds gedaan. In die landen zijn ambassadeurs die benoemd zijn door Juan Guaido, zoals ikzelf, actief.

Nog een voorbeeld van de soft-power die gebruikt wordt, zijn de economische sancties tegen de regeringsleden van Maduro. Ten slotte spreken we over de hard-power oftewel de militaire interventie. Ik kan je vertellen dat ook die laatste optie nog op tafel ligt, maar daarvoor moet er consensus zijn bij alle landen die ons steunen. Voorlopig is geen enkel land van de OAS bereid om over te gaan tot militaire interventie. De nadruk ligt nu op economische sancties.

Welke elementen vormen de grootste bedreigingen in Venezuela?

Tarre: Venezuela is niet langer soeverein. Venezuela is bezet door Cuba. Verschillende Cubaanse militairen zijn aanwezig in Venezuela en de Cubaanse inlichtingendienst is volledig op de hoogte van alle informatie. Alle registraties van identiteitskaarten, maar ook van materiële bezittingen zoals huizen en bedrijven, zijn gekend door de Cubaanse inlichtingendienst. Verschillende Venezolaanse politici hebben connecties met de politieke elite van Cuba.

Daarnaast wordt de soevereiniteit van Venezuela ook ernstig geschaad door de aanwezigheid van terroristische organisaties zoals de Colombiaanse guerrillabewegingen Farc en ELN, maar ook Hezbollah. De aanwezigheid van Hezbollah kan gezien de geografische ligging van Venezuela vreemd in de oren klinken, maar we merken op dat Hezbollah daar bezig is met het ontginnen van grondstoffen, die op de internationale markt verkoopt en op die manier economische middelen voor hun terroristische organisaties vergaart.

Tot slot vormt de humanitaire crisis in Venezuela niet alleen een ernstig risico voor de Venezolanen, maar voor het hele continent. Ondertussen hebben al meer dan vijf miljoen Venezolanen hun land verlaten. Dat veroorzaakt in verschillende landen grote problemen op vlak van sociale orde en economische stabiliteit. Maar liefst 1,7 miljoen Venezolanen zijn naar Colombia gevlucht. In Peru verblijven 1 miljoen Venezolanen, in zowel Ecuador als Chili een half miljoen. In Argentinië 400.000 en in Brazilië 300.000 vluchtelingen. Ook op de Caraïben en in Panama en Costa Rica komen er dagelijks tientallen Venezolaanse vluchtelingen toe. Die migratie kan een kettingreactie in de regio veroorzaken. De totale collaps van Venezuela kan zich verspreiden naar Colombia, Argentinië, Peru, Ecuador … Finaal zullen die mensen dan naar de Verenigde Staten of Europa trekken, wat daar weer voor onrust zal zorgen.

Wat verwacht u van Josep Borrell, de nieuwe Hoge Vertegenwoordiger van de Unie voor buitenlandse zaken en veiligheidsbeleid?

Tarre: We willen hem zeker een kans geven, maar we zijn ook wat bezorgd omdat hij de Venezolaanse situatie wat probeert te nuanceren. Geen enkel Europees land beweert dat Maduro een democratisch beleid voert, maar niet alle landen durven zo ver te gaan om Maduro een dictator te noemen. Josep Borrell was als voormalige Spaanse minister van Buitenlandse Zaken lid van de socialistische partij van Spanje. Die partij vormt op dit moment een regering met Podemos met voorzitter Pablo Iglesias. We weten dat Podemos intense relaties onderhoudt met Maduro en zijn regeringsleden. Een aantal leden van Podemos waren in het verleden zelfs adviseurs van Hugo Chavez en Maduro. Zij zullen via de Spaanse regering behoorlijk wat druk uitoefenen om de economische sancties tegen Maduro te temperen. Het standpunt van de voorzitter van het Europees Parlement Antonio Tajani was duidelijk: hij durfde Maduro als dictator te benoemen. Het is nog afwachten hoe Borrell zal reageren.

Het Europees Parlement heeft al verschillende economische sancties ten aanzien van Maduro en zijn regeringsleden genomen. Kunnen zij nog meer doen voor Venezuela?

Tarre: Venezuela behoort tot de slechtst scorende landen op de Corruption Perceptions Index. Er zijn miljarden dollars in Venezuela gestolen door de overheid. Dit land staat op privérekeningen van regeringsleden van Chavez en Maduro en hun familieleden. De favoriete bestemming van die mensen is Europa. Ze hebben er geen belang bij om hun geld in Rusland, Noord-Korea of China te spenderen. Nee; ze willen in Londen of Parijs in alle luxe en weelde leven. Maduro doet er alles aan om de economische sancties die de Europese Unie oplegt tegen te houden. Dit zorgt immers voor veel spanning en interne ruzies bij zijn regeringsleden. Ondertussen hebben we samen met de Amerikaanse overheid verschillende familieleden van Maduro en zijn regeringsleden geïdentificeerd die in Europa wonen. We vragen dat Europa verdere economische sancties tegen die mensen oplegt.

Venezuela is niet langer enkel een regionaal probleem. Wie zijn de internationale spelers?

Tarre: Rusland en Iran zijn in Venezuela actief. Rusland probeert Venezuela niet alleen financieel te ondersteunen, maar probeert ook de economische sancties die de VS en Europa aan Venezuela opleggen tegen te houden. Nog zorgwekkender is dat Maduro militair advies krijgt van Poetin. Poetin heeft duidelijk de oorlog in Syrië gebruikt om het Midden-Oosten en Europa te destabiliseren. Hij lijkt nu hetzelfde met Venezuela te proberen op het Amerikaanse continent.